Öndunarmælingar á bogkrabba (Carcinus maenas) í hafnarseti

• Main Author: Ásta Maack 1991-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2016
• Subjects: Líffræði; Sjávarlíffræði; Sjávarmengun; Mælingar; Krabbadýr; Gerðar; Merki; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/23628

Hafið og fjölbreytt lífríki þess er ein mikilvægasta auðlind jarðar og er aðal uppspretta fæðu og atvinnugreina heilu þjóðanna, þar á meðal Íslands. Á síðustu áratugum og í mestu magni á síðustu öld, hefur mengunarefnum, s.s. sorpi, úrgangi og öðrum mengandi efnum fjölgað verulega í sjónum. Nánast öll mengunarefni sem losna í umhverfið enda í sjó, með loftborinni mengun, með frárennsli í vökvum, frá rekstri skipa eða þau eru losuð beint út í sjó. Þungmálmar og olíuefni hafa fundist í miklu magni í seti hafna, m.a. við Ísland. Til þess að kanna mengunarástand svæðis er hægt að athuga hvort að lífverur sýni merki um mengunarálag. Þá er notast við svokölluð lífmerki (e. biomarker). Svörun lífveru af sýnatökustað gefur því mælikvarða á mengunarálag og segir til um umfang eitrunaráhrifa. Í þessari rannsókn, sem fór fram haustið 2015, voru gerðar súrefnismælingar á bogkröbbum (Carcinus maenas) í menguðu seti úr Reykjavíkurhöfn, hreinu seti úr Ósum á Reykjanesi og blöndu beggja setgerða. Tvær vinnutilgátur voru settar fram. Fyrri tilgátan fól í sér að krabbar andi marktækt meira í menguðu seti en í hreinu eða blönduðu seti, þar sem þeir eru undir meira álagi. Seinni tilgátan var að öndun bogkrabba væri hentugt lífmerki við mat á slíku mengunarálagi. Niðurstöður leiddu þó annað í ljós, en báðum tilgátum var hafnað. The ocean and its diverse ecosystem is among earth’s most valuable and important resources. For many nations it is their main source of food and the basis for their industries, and this includes Iceland. In the last decades, especially of the past century, significant increase has been of pollutants into the ocean. Almost all pollutants that are released into the environment end up in the ocean, such as air-borne pollution, effluent or as sewage discharged into a river or directly into the ocean, by for instance the shipping industry. Heavy metals and oil substances have been found in large quantities in port sediments all around the world, including Iceland. The level of pollution in marine ecosystems can ...