Ormurinn eða minningarmynd um veröld sem var og áróðursmynd fyrir betri framtíð: Heimildarmynd um mögulega tilvist og sennilegan dauða Lagarfljótsormsins

• Main Author: Garðar Þór Þorkelsson 1989-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2016
• Subjects: Hagnýt menningarmiðlun; Heimildamyndir; Kvikmyndagerð; Lagarfljót; Vatnið
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/23575

Í þessari greinargerð er fjallað um tildrög, ferli og hugmyndalegan bakgrunn heimildarmyndarinnar Ormurinn eða minningarmynd um veröld sem var og áróðursmynd fyrir betri framtíð. Áhrif Kárahnjúkavirkjunar á lífríki Lagarfljóts eru skoðuð, en þau hafa í stuttu máli verið þau að aukinn framburður hefur dregið úr ljósdrægni niður í vatnið, sem hefur orðið til þess að það hefur stórlega dregið úr frumuframleiðni í líffkerfi fljótsins. Þessa framkvæmd hef ég sett í samhengi við þjóðsöguna um Lagarfljótsorminn og gert stuttlega grein fyrir sambandi hennar í samhengi menningar og náttúru. Farið er yfir söguna af Lagarfljótsorminum og hún sett í samhengi við menningu og náttúru. Stöðu ormsins er raunverulega ógnað með þeirri breytingu sem verður á Lagarfljóti, þegar það fer frá því að vera náttúra á jaðri samfélagsins yfir í að verða hagnýtt rými í iðnaði. Stuttlega er gerð grein fyrir sambandi menningar, menningararfs og valds í greinargerðinni. Það er í hag valdhafa að ákvarða hvað fær að tilheyra menningu þjóðar. Hins vegar hefur þróunin verið sú undanfarna áratugi að menning er í síauknum mæli hlutgerð og framleidd sem menningararfur og notuð sem slík í markaðssetningu, t.d. í túrisma. Vegna sambands menningar, valds og auðvalds verður menning að tæki í hagsmuna- og valdabaráttu. Hugmyndasaga og þróun heimildarmyndarinnar er rakin. Stuðst er við greiningu Bill Nicols, sem útlistar því hvernig frásagnarháttur heimildarmyndarinnar hefur þróast með hugmyndum fólks um hvað telst vera hlutlæg frásögn og spyr hvort slík frásögn sé yfirhöfuð möguleg. Einnig er fjallað um þau siðferðislegu vandamál sem fylgja því að gera kvikmyndir með fólki sem er raunverulegt óháð kvikmyndinni. Í lokakafla ritgerðarinnar er sköpunarferli myndarinnar útlistað. Verkefnið er rakið frá hugmynd til veruleika. Markmiðum myndarinnar er útlistað ásamt mögulegum markhóp hennar og gerð grein fyrir aðfengnu efni.