Pólskur og íslenskur orðaforði leikskólabarna sem eiga pólsku að móðurmáli : einkenni málumhverfis tvítyngdra barna heima og í leikskóla

• Main Author: Aneta Figlarska 1976-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2015
• Subjects: Meistaraprófsritgerðir; Leikskólakennarafræði; Tvítyngi; Leikskólabörn; Pólska; Orðaforði; Gerðar; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/23213

Viðfangsefni rannsóknarinnar var að kanna pólskan og íslenskan orðaforða tvítyngdra barna til að leggja mat á stöðu þeirra í þessum tveimur tungumálum. Ásamt því að skoða hversu mikil áhrif nánasta umhverfi í leikskóla og heima hefur á orðaforða ungra tvítyngdra barna. Rannsóknir sem gerðar hafa verið á þessu sviði benda til þess að orðaforði sé mikilvæg forsenda lesskilnings og undirstaða náms. Því er mikilvægt að kanna orðaforða tvítyngdra barna strax á unga aldri og grípa inn í með snemmtækri íhlutun ef þörf er á þar sem rannsóknir benda til þess að mögulegt sé að efla orðaforða með markvissum aðferðum. Rannsóknin fór fram haustið 2014. Þátttakendur voru fjórtán börn á aldrinum 4–6 ára (fædd árin 2009–2010) sem fæddust hér á Íslandi og eiga foreldra sem báðir eiga pólsku sem móðurmál. Börnin voru valin af sex mismunandi leikskólum sem staðsettir eru utan höfuðborgsvæðisins í suðurhluta Íslands. Í rannsókninni voru notaðar tvær orðaforða mælingar: íslenskt orðaforðapróf PPTV-4 (e. Peabody Picture Vocabulary Test) og pólskt staðlað orðaforðapróf OTSR (e. Picture Vocabulary Test – Comprehension). Til að kanna málumhverfi barnanna heima var notuð ítarleg spurningakönnun til foreldra á pólsku. Til að afla upplýsinga um náms- og félagslega stöðu barnanna voru tekin viðtöl við átta deildarstjóra á deildum tvítyngdra barna í leikskólunum sem tóku þátt í rannsókninni. Megin niðurstöður voru þær að stærð pólsks viðtökuorðaforða tvítyngdra þátttakenda var í flestum tilfellum svipaður og hjá eintyngdum jafnöldrum af sama kyni. Niðurstöður benda hins vegar til þess að þrátt fyrir að öll þessi tvítyngdu börn nema eitt hafi búið hér á landi frá fæðingu, sé stærð íslensks orðaforða þeirra lakari en íslenskra jafnaldra þeirra. Helstu niðurstöður úr spurningakönnunni til foreldra sýna að fyrir tveggja ára aldur hafa öll börn fyrst og fremst heyrt móðurmálið dagsdaglega. Í samskiptum við systkini, foreldra og aðra fullorðna er pólska helst notuð. Í leikjum við vini nota börnin í öllum tilvikum bæði íslensku og pólsku en samt ...