Ísland í Nato : þjóðaréttarlegar skuldbindingar vegna Norður-Atlantshafssáttmálans

• Main Author: Sigurjón Njarðarson 1979-
• Other Authors: Háskólinn í Reykjavík
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2015
• Subjects: Lögfræði; Atlandshafsbandalagið; Þjóðaréttur; Setur; Engan; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/22306

Í þessari ritgerð er rannsakað hverjar þjóðaréttarlegar skuldbindingar Íslands eru vegna Norður- Atlantshafssáttmálans, en á grunni hans er Norður- Atlantshafsbandalagið (NATO) stofnað. Er það gert með þeim hætti að þau ákvæði sáttmálans sem máli skipta eru krufin. Gerð er lauslega grein fyrir hvernig Ísland uppfyllir sínar skuldbindingar í dags-daglegu starfi NATO samkvæmt 3. og 9. gr. Norður-Atlantshafssáttmálans. Sérstakur kafli er um 5. gr. Norður-Atlantshafssáttmálans en samkvæmt því ákvæði eru hvert og eitt aðildarríki skuldbundið hinum aðildarríkjunum til að koma til hjálpar ef á eitthvert þeirra er ráðist. Rannsakað er hverjar skyldur Íslands vegna 5. gr. sáttmálans og hvort Ísland sé skuldbundið til að gerast beinn aðili í stríðsátökum ef til þeirra kæmi vegna virkjunar 5. gr. Enn fremur er umfjöllun um fyrirvara sem íslensk stjórnvöld töldu sig hafa gert við 5. gr. er þau undirrituðu sáttmálann. Einnig er stuttlega fjallað um stöðu NATO í íslenskri stjórnskipan og með hvaða hætti hægt er að segja sig frá Norður-Atlantshafssáttmálanum. Niðurstöður ritgerðarinnar eru að umfangsmiklar skuldbindingar eru á Íslandi vegna 3. og 9. gr. sáttmálans. Einnig eru raktar ástæður þess að meintur fyrirvari við 5. gr. er ekki settur með tækum hætti að alþjóðarétti og hefur því ekkert lagalegt gildi, þótt hann kunni að hafa haft eitthvert stjórnmálalegt gildi á þeim tíma sem samningurinn er undirritaður. Af því leiðir að Ísland er nákvæmlega jafn skuldbundið 5. gr. sáttmálans og öll önnur aðildarríki NATO. Ísland hefur þó vitaskuld engan fastan her og það er atriði sem verður að hafa í huga þegar skoðað er hvernig Ísland gæti uppfyllt skyldur sínar kæmi til virkjunar 5. gr. í hugsanlegri framtíð. Að allra síðustu er fjalla um þá staðreynd að Norður-Atlantshafssáttmálinn hefur aldrei verið lögfestur á Íslandi, sem setur hann í ákveðna veika stöðu í stjórnskipulegu tilliti. The aim of this thesis is to examine what obligations Iceland has to fulfill in accordance with the North Atlantic Treaty, on the basis of that ...