Bínefni og brautargengi. Um ættarnöfn og önnur kenninöfn

• Main Author: Benný Sif Ísleifsdóttir 1970-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2015
• Subjects: Þjóðfræði; Nafnfræði; Ættarnöfn; Kenninöfn; Varpa; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/21747

Sú ritgerð er hér fer á eftir gildir til 60 eininga og er lokaverkefni til meistaragráðu í þjóðfræði. Rannsóknin var unnin með blönduðum aðferðum, sem þó eru að mestu leyti eigindlegar. Tekin voru viðtöl við 16 einstaklinga og 62 svöruðu opinni spurningakönnun. Í rannsókninni er leitast við að varpa ljósi á viðhorf Íslendinga til ættarnafna sérstaklega, en inn í það fléttast viðhorf til íslenska kenninafnasiðarins (föður- og móðurnafna) sem og millinafna. Ættarnöfn hafa sérstaka stöðu hér á landi, þar sem meirihluta þjóðarinnar er óheimilt að bera slík nöfn og er gert skylt að viðhalda íslenska kenninafnasiðnum í þágu þjóðarhagsmuna. Tveimur smærri hópum er hins vegar heimilt að bera ættarnöfn; öðrum á grundvelli hefðarréttar en hinum á grundvelli mannréttinda. Með hliðsjón af aðalrannsóknarspurningunni – hvort viðhorf Íslendinga til kenninafna réttlæti þann lagaramma sem stjórnvöld hafa skapað – er leitað svara við því hvers vegna stætt hefur verið á mismunun mannanafnalaga í níutíu ár. Með því að íslenski kenninafnasiðurinn nýtur almennrar velvildar og hefur þjóðernislega skírskotun geta þeir sem njóta fulls nafnréttar borið sín ættarnöfn – og jafnvel notið aukinnar athygli og virðingar – umfram þá sem bera föðurnöfn. Ættarnöfn þykja nefnilega enn eftirsóknarverð en innan þeirra er þó ákveðið stigveldi. Þau sem hæst tróna þykja líkleg til að vera nafnberum sínum hliðholl en aðrir þekkja af eigin raun þann mótbyr sem getur fylgt sumum ættarnöfnum. This dissertation, which is to the completion of a master degree in folklore, adresses attitudes towards surnames in Iceland, in relation to the preservation of the patronymic system. Due to legal restrictions only part of the nation can bear a surname; those from families with old protected surnames, and immigrants and their offspring. The Icelandic patronymic system plays an important role in national identity making, resulting in considerable tolerance towards liberalizing the naming system. Iceland is perceived by many as a classless society but the double ...