Myrkrið er manna fjandi : skammdegisþunglyndi og sjálfsvíg meðal frumbyggja á norðurslóðum

• Main Authors: Birna Blöndal 1969-, Birna María Einarsdóttir 1981-, Hugrún Birna Bjarnadóttir 1983-, Jóna Margrét Guðmundsdóttir 1990-
• Other Authors: Háskólinn á Akureyri
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2015
• Subjects: Hjúkrunarfræði; Skammdegisþunglyndi; Sjálfsvíg; Frumbyggjar; Norðlægar slóðir; Akureyri; Hæsta; Varpa; Alaska
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/21449

Þessi rannsóknaráætlun er lokaverkefni til B.S. prófs í hjúkrunarfræði við Háskólann á Akureyri. Tilgangur hennar er að undirbúa rannsókn til að kanna tíðni skammdegisþunglyndis meðal frumbyggja á norðurslóðum og einnig skoða hvort sjálfsvíg meðal frumbyggja séu algengari yfir myrkasta tíma ársins til að athuga möguleg tengsl þar á milli. Á norðurslóðasvæðinu er myrkur nær allan sólarhringinn yfir vetrarmánuðina en þrátt fyrir það hefur skammdegisþunglyndi lítið verið rannsakað þar. Skammdegisþunglyndi lýsir sér sem geðlægð sem kemur fyrir að vetri til og einkennist meðal annars af þreytu, orkuleysi og breytingum á matarlyst. Undanfarna áratugi hefur verið mikil breyting á umhverfi og menningu frumbyggja á norðurslóðum og eiga þeir við mörg andleg og félagsleg vandamál. Í dag eru sjálfsvíg eitt stærsta heilsufarsvandamálið sem frumbyggjar á norðurslóðum glíma við en tíðni sjálfsvíga þar eru með því hæsta sem þekkist í heiminum. Sú rannsóknaraðferð sem stuðst verður við er lýsandi rannsóknaraðferð sem byggð er á megindlegri aðferðafræði. Þátttakendur verða frumbyggjar á aldrinum 16-35 ára af ákveðnum svæðum á norðurslóðum, Grænlandi, Alaska og norður-Kanada. Mælitækið sem verður notað er í formi spurningalista (SPAQ) og er ætlað til að skima fyrir skammdegisþunglyndi. Við greiningu gagna verður SPSS notað og verða niðurstöður bornar saman við fyrirliggjandi gögn um tíðni sjálfsvíga á sömu svæðum. Málefni norðurslóða hafa verið mikið í umræðunni en oftar en ekki er kastljósi fjölmiðla og stjórnmálamanna beint að auðlindum frekar en að fólkinu sem þar býr. Frumbyggjar á þeim slóðum búa við sérstæðar aðstæður bæði hvað varðar umhverfi og menningu. Há tíðni vímuefnanotkunar, sjálfsvíga og heimilisofbeldis á meðal þeirra er staðreynd sem líta ber alvarlegum augum. Hjúkrunarfræðingar eru í lykilhlutverki þegar kemur að forvörnum og heilsueflingu og gæti fyrirhuguð rannsókn nýst til þess að varpa ljósi á hver þörfin er á þessum svæðum. Einnig teljum við að með aukinni umfjöllun um málefni frumbyggja á norðurslóðum geti ...