Land haftanna, túlkun og skýring á helstu réttarheimildum gjaldeyrishafta

• Main Author: Kristófer Jónasson 1988-
• Other Authors: Háskólinn í Reykjavík
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2014
• Subjects: Lögfræði; Gjaldeyrishöft; Réttarheimildir; Meistaraprófsritgerðir; Veita; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/19292

Í þessari ritgerð er leitast við að skýra út í víðu samhengi þau gjaldeyrishöft sem sett voru hér á landi með formlegum hætti 28. nóvember 2008, eftir að mikil efnahagskreppa reið yfir landið. Síðan 2008 hafa orðið ótalmargar breytingar á lögum og reglum til þess að viðhalda gjaldeyrishöftunum og aðalmarkmiði þeirra, að tryggja stöðugleika í gengis- og peningamálum þjóðarinnar. Megintilgangur ritgerðarinnar er því að setja fram þær réttarheimildir sem gilda um gjaldeyrishöftin og þá túlkunar- og skýringarmöguleika sem standa til boða varðandi þær takmarkanir og kvaðir sem gjaldeyrishöftin kveða á um. Efnissvið ritgerðarinnar er engu að síður víðtækt og er aðeins stiklað á stóru yfir ákveðin atriði sem þó er nauðsynlegt að víkja að til þess að veita heildarmynd af gjaldeyrishöftunum og ástæðum þeirra. Helsta niðurstaða ritgerðarinnar er sú að meginregla laga nr. 87/1992 um gjaldeyrismál, sem fela í sér núgildandi réttarheimildir gjaldeyrishaftanna, virðist vera sú að allar fjármagnshreyfingar og gjaldeyrisviðskipti séu óheimil nema þau séu sérstaklega heimiluð. Þannig eru allar undantekningar frá þeirri meginreglu túlkaðar þrengjandi lögskýringu af Seðlabanka Íslands þrátt fyrir að gjaldeyrishöftin takmarki eignar- og ráðstöfunarrétt einstaklinga og lögaðila sem verndaður er af 72. gr. Stjórnarskrár Íslands nr. 33/1944. Gjaldeyrishöftin og lagasetning vegna þeirra hefur því snúið fyrri stefnu Íslands í gjaldeyrismálum á haus en með aðild Íslands að Evrópska efnahagssvæðinu voru fjármagnshreyfingar gefnar frjálsar í samræmi við eitt af grundvallar markmiðum þess. Flestum er ljóst að gjaldeyrishöftin hafta skaðleg áhrif, en engu að síður eru fjölmargir aðrir þættir sem stuðla að þeim greiðslujafnaðarvanda sem íslenska hagkerfið stendur frammi fyrir og er ein helsta ástæða þess að gjaldeyrishöftin eru enn við líði. In this thesis it is endeavored to explain in wide concept the capital controls that were formally adapted into law on 28 November 2008, following the occurrence of the great economic crises in Iceland. ...