Tákn íslensks anda: Skólavörðuholtið sem menningarlegt átakasvæði í upphafi 20. aldarinnar

• Main Author: Kjartan Már Ómarsson 1981-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2014
• Subjects: Almenn bókmenntafræði; Skólavörðuholt; Borgarskipulag; Menning; Borgir; Þjóðfélagsbreytingar; Reykjavík
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/17127

Úr Skólavörðuholtinu má lesa óritaðan kafla úr þróunarsögu Reykjavíkur, þrunginn af félagslegri orku borgarinnar, þar sem kotbóndinn er tekinn úr torfbænum, hann þrifinn í framan og skólaður. Þar er að finna söguna af breytingu þekkingarkerfa og mótun nýrra kenninga. Þar má sjá hvernig hinir grónu þjóðfélagshættir eru rifnir upp með rótum og sjálfsmynd þjóðarinnar skilgreind á nýjan leik. Á holtinu hófst draumurinn um stórborgina Reykjavík. Hér fer fram lestur á sögu breytingaskeiðs Reykjavíkurborgar í upphafi tuttugustu aldarinnar. Greiningin fer fram í þremur köflum. Þeir fjalla í sameiningu um þann tíðaranda sem tók sér bólfestu í Skólavörðuhæðinni og táknmyndum hennar frá lokum nítjándu aldar fram að miðbiki þeirrar tuttugustu. Köflunum vindur línulega fram þar sem fyrirsögn og inntak hvers kafla fyrir sig ræðst af mannvirki, eða hugmynd að mannvirki, sem tróndi á toppi Skólavörðuhæðarinnar á þeim tíma sem tekinn er til greina. Fyrsti hluti tekur fyrir Skólavörðuna og upphafsár „siðvæðingar“ borgarbúa í Reykjavík; annar hluti tekur fyrir umræðuna um háborgina og tilraunina til þess að skapa hinn nýja Íslending; loks tekur þriðji hluti fyrir myndastyttuna af Leifi heppna og hvernig hún er táknræn fyrir landnám menningaráhrifa úr Vestri á Íslandi.