Man sauður hvar gekk lamb? Félagshegðun venjulegs fjár og forystufjár. Móðuratferli, tengslamyndun og samheldni í sumarhögum.

• Main Author: Hafdís Sturlaugsdóttir 1962-
• Other Authors: Landbúnaðarháskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2008
• Subjects: Ær; Lömb; Atferlisfræði; Forystufé; Sauðfé; Húsavík
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/16526

Móðuratferli og tengslamyndun móður og lamba hafa lítið verið rannsökuð á Íslandi. Markmið rannsóknarinnar var að rannsaka þessa tvo þætti, ásamt því að kanna hvort langtímatengsl væru til staðar. Bornir voru saman hópar af venjulegum ám og forystuám. Rannsóknin var gerð á tveimur bæjum á Ströndum, í Húsavík þar sem var hópur af venjulegum ám og á Innra Ósi, þar sem bæði var hópur af venjulegum ám og forystuám. Sauðburður var myndaður og burðaratferli ásamt atferli lambanna skoðað. Þegar lömbin voru vikugömul var kannað hversu sterk tengsl væru milli lamba og móður í þrautabraut. Fylgst var með ánum fyrsta sólarhringinn eftir að þær komu út og kannað hversu vel ærnar héldu lömbunum hjá sér. Að lokum var fylgst með ánum á frjálsri sumarbeit og þá sérstaklega kannað hvort skyldar ær héldu sig á svipuðum slóðum á beitinni. Helstu niðurstöður voru þær, að ekki var munur á milli hópa á körun lamba eða öðru burðaratferli, en burðaratferli íslenskar áa virðist svipa til burðaratferlis hjá Svarthöfðafé í Skotlandi (Scottish Blackface). Í þrautabrautinni kom fram að forystuærnar virtust tengdari lömbum sínum heldur en venjulegar ær og þær voru fljótari að finna lömbin. Fyrsta sólarhringinn úti voru það aftur á móti Húsavíkurærnar sem héldu lömbunum næst sér. Sumarbeitarsvæða ánna voru misstór. Húsavíkurærnar dreifðust á um 1200 ha en á Innra Ósi um 850 ha. Ættarhópar í Húsavík héldu að mestu saman á beit en meiri dreifing var á ættarhópum á Innra Ósi. Reiknuð stærð heimasvæða ánna var frá 100-1.950 ha. Mikilvægt er að kanna frekar burðaratferli íslenskra áa og þann einstaklingsmun sem þar virðist vera vegna mikilvægis þess fyrir lífslíkur lambanna jafnframt því að kanna nánar áhrifaþætti dreifingar sauðfjár í sumarhögum, hvort ættrækni, tengsl við landið eða gæði beitilands ráði þar mestu, vegna mikilvægis þess fyrir nýtingu sumarhaganna.