Hugmyndir um lýðræði við stofnun lýðveldis

• Main Author: Ragnheiður Kristjánsdóttir 1968-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Icelandic
• Published: 2012
• Subjects: Söguþing 2012; Ritrýndar greinar; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/15278

Ritrýnd grein Árið 1944 virtust Íslendingar sammála um að þeir væru að endurreisa gamla þjóðveldið, það stjórnarfyrirkomulag sem hafði allt frá tímum Arngríms lærða verið nefnt res publica og iðulega þýtt sem lýðveldi. Að sama skapi virðist hugmyndin um að Ísland ætti sér ríka lýðræðishefð hafa legið í loftinu. Hitt er svo annað mál hvort nýja lýðveldið hafi verið grundvallað á skýrum hugmyndum um útfærslu fulltrúalýðræðisins. Hér er spurt um þær hugmyndir um lýðræði sem greina má í opinberri umræðu á þessum tímamótum. Niðurstaðan er meðal annars sú að í stjórnmálaumræðunni hafi lýðræði einna helst komið fram sem óljós hugsjón sem menn beittu annað hvort til að styðja eigin málstað eða (og það er líklega algengara) til að klekkja á andstæðingunum. Efnisorð: Lýðræði, lýðveldisstjórnarskrá, lýðveldisstofnun The Icelandic republic, established in 1944, was seen as a restoration of the medieval, and allegedly democratic, Icelandic Commonwealth. But what did the Icelanders have to say about democracy at this point in time? This essay explores public discussions about democracy and argues that despite romantic ideas about Iceland as the cradle of Western Democracy there was little discussion regarding how best to implement it. Finally I suggest that appeals to democracy were mostly vague and ill defined charges of ‘undemocratic’ politics made in order to undermine the credentials of political opponents. Keywords: The idea of democracy, Icelandic constitution, the Icelandic Republic of 1944