Farhættir og lýðfræði sandlóu Charadrius hiaticula

• Main Author: Böðvar Þórisson 1968-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2013
• Subjects: Líffræði; Sandlóa; Farfuglar; Stofnstærð (vistfræði); Bolungarvík; Fugla; Stokkseyri; Varp; Verka; Charadrius hiaticula
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/13916

Farfuglar lifa tvöföldu lífi, annars vegar á varpstöðum og hins vegar á vetrarstöðvum og leggja oft á sig löng og hættuleg ferðalög á milli þessara svæða. Þættir sem verka á einstaklinga á einni árstíð geta haft keðjuverkandi áhrif á öðrum tímum árs. Komutími að vori sýnir gjarnan fylgni við gæði einstaklinga og varpárangur og getur tengst gæðum vetrarstöðva. Á Íslandi verpa stórir stofnar nokkurra vaðfuglategunda og eru það allt farfuglar sem flestir hafa vetursetu í V-Evrópu og/eða V-Afríku. Það er lítið vitað um afdrif þessara stofna utan varptíma og því erfitt að tengja ástand á vetrarstöðvum við atburði á varpstöðvum, þó endurheimtur hafi sýnt hvar megin vetrarstöðvar þeirra eru. Ef tengja á atburði á vetrarstöðvum og á fartíma við varpvistfræði er því helst að líta til breytileika í komutíma einstaklinga. Markmið þessara rannsókna var að skoða tengsl fars sandlóa (Charadrius hiaticula), einkum komutíma, við lýðfræði. Til að skoða þessa þætti þurfti að einstaklingsmerkja varpfugla og fylgjast með þeim, frá því að þeir komu að vori þar til varpi lauk. Aðal rannsóknarsvæðin voru í Önundarfirði og Bolungarvík á Vestfjörðum og við Stokkseyri á Suðurlandi og stóð rannsóknin yfir á árunum 2004-2011. Talsverður fjöldi litmerktra sandlóa sást utan Íslands og merkingarnar gáfu því einnig upplýsingar um dreifingu sandlóu utan varptímans í Evrópu og Afríku ásamt upplýsingum úr gagnagrunni Náttúrufræðistofnunar Íslands. Flestar endurheimtur erlendis voru á Bretlandseyjum og vesturströnd Frakklands á haust- og vorfari. Um vetur fengust flestar endurheimtur í Suður Evrópu og í Vestur Afríku. Vísbendingar fengust um að karlfuglar færu frekar til Afríku á veturna en kvenfuglar en sýnið var of lítið til að staðfesta það með vissu. Komutími til Íslands var þekktur fyrir 15 fugla sem vitað var hvar héldu sig á vetrum. Fuglar sem voru í Evrópu á veturna komu marktækt fyrr á varpstöðvar að vori en fuglar sem dvöldu í Afríku. Sandlóur komu almennt á rannsóknarsvæðin frá 15. apríl til 10. maí og þær allra fyrstu hófu varp í ...