Menningarlæsi : hlutverk barnaefnis í uppeldi og menntun telpna og drengja í tveimur leikskólum

• Main Author: Þórdís Þórðardóttir 1951-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Book
• Language: Icelandic
• Published: 2012
• Subjects: Doktorsritgerðir; Leikskólabörn; Menning; Barnaefni; Leikskólastarf; Heimilið; Barnabækur; Mynddiskar; Tölvuleikir; Kynjafræði; Uppeldi; Menntun; Rannsóknir; Draga; Reykjavík
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/13408

Í ritgerðinni er greint frá rannsókn á menningarlæsi fjögurra til fimm ára leikskólabarna í tveimur leikskólum í Reykjavík. Það er sú þekking á barnaefni sem gagnaðist börnunum sem tóku þátt í rannsókninni til virkar þátttöku í samræðum, leik og skapandi starfi í leikskólunum og færði þeim jafnframt virðingarsess í jafningjahópnum. Greint var: hvernig þekking barnanna á barnaefni birtist í leikskólunum, hvernig notkun þess var háttað á heimilum, hvernig þau beittu þekkingunni og hverskonar þekking á barnaefni skapaði þeim virðingarsess í leikskóla en hann var notaður sem mælikvarði á menningarlæsi þeirra. Markmiðið með rannsókninni er að skapa nýja þekkingu á hlutverki barnaefnis í uppeldi og menntun íslenskra leikskólabarna sem gæti gagnast leikskólakennurum til að draga úr menningar- og félagslegri mismunun í leikskólum. Bakgrunnur rannsóknarinnar eru rannsóknir Guðnýjar Guðbjörnsdóttur og Sergio Morra á menningarlæsi eldri barna, ungmenna og fullorðinna. Fræðilegur rammi byggist á iðjukenningu Pierre Bourdieu um það hvernig beiting þekkingar á vettvangi ræðst af leikreglum og veruháttum sem hrinda af stað iðju, og hugtakinu virðingarsess í skilningi Beverly Skeggs sem skýrir hvernig viðurkennd iðja skapar virðingarsess. Rannsóknin skiptist í þrjá hluta og stuðst var við blandaðar rannsóknaraðferðir. Í fyrsta hluta var þekking barna á barnaefni athuguð með viðtölum við 68 börn, í 17 fjögurra barna hópum, einstaklingsviðtölum við átta kennara og ellefu mæður auk athugana á 12 samræðustundum í leikskólunum sem teknar voru upp á myndbönd. Viðtölin og myndböndin voru kóðuð og greind eftir hefðbundnum eigindlegum aðferðum. Í öðrum hluta voru spurningalistar sendir til foreldra 115 fjögurra og fimm ára barna í fjórum ólíkum leikskólum í Reykjavík þar sem spurt var um notkun heimilanna á barnaefni og þátttöku í menningarviðburðum. Svör bárust frá 81 foreldri eða 70,5 %. Í þriðja hluta var gerð tilviksrannsókn þar sem leikur 14 fjögurra og fimm ára barna var tekinn upp á myndbönd. Einnig voru tekin viðtöl við tvo ...