Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011
Þessi ritgerð er lögð fram til B.A.-prófs í íslensku á Hugvísindasviði Háskóla Íslands. Í henni eru skoðaðar breytingar á nokkrum framburðareinkennum 77 einstaklinga á 70 ára tímabili. Björn Guðfinnsson málfræðingur prófaði þá fyrst á Norðausturlandi um 1940 í viðamikilli rannsókn sinni á framburðar...
Main Author: | |
---|---|
Other Authors: | |
Format: | Thesis |
Language: | Icelandic |
Published: |
2012
|
Subjects: | |
Online Access: | http://hdl.handle.net/1946/10649 |
id |
ftskemman:oai:skemman.is:1946/10649 |
---|---|
record_format |
openpolar |
spelling |
ftskemman:oai:skemman.is:1946/10649 2023-05-15T18:07:00+02:00 Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 Margrét Lára Höskuldsdóttir 1985- Háskóli Íslands 2012-01 application/pdf http://hdl.handle.net/1946/10649 is ice http://hdl.handle.net/1946/10649 Íslenska Framburður tungumála Norðausturland Thesis Bachelor's 2012 ftskemman 2022-12-11T06:50:04Z Þessi ritgerð er lögð fram til B.A.-prófs í íslensku á Hugvísindasviði Háskóla Íslands. Í henni eru skoðaðar breytingar á nokkrum framburðareinkennum 77 einstaklinga á 70 ára tímabili. Björn Guðfinnsson málfræðingur prófaði þá fyrst á Norðausturlandi um 1940 í viðamikilli rannsókn sinni á framburðarmállýskum. Þeir voru þá um 12 ára gamlir. Sumarið 2010 og 2011 var svo rætt við þessa sömu einstaklinga aftur þegar þeir voru orðnir um áttrætt í eins konar framhaldsrannsókn af rannsókn Björns, en hún heitir Málbreytingar í rauntíma í íslensku hljóðkerfi og setningagerð (RAUN). Þessir einstaklingar skiptast í tvo hópa. 36 þeirra höfðu flust til Reykjavíkur en 41 bjó enn á heimaslóðum á Norðausturlandi. Þau framburðareinkenni sem voru skoðuð eru oftast kennd við norðlensku. Þau eru harðmæli, raddaður framburður og bð-/gð-framburður. Meginmarkmið ritgerðarinnar var að kanna hvort og þá hvernig norðlensku einkennin breyttust hjá þessum einstaklingum og hvort búseta þeirra hafði áhrif á breytingarnar. Meginniðurstöður þessarar rannsóknar eru þær að öll mállýskueinkennin sem voru skoðuð höfðu látið undan síga og búsetan hefur áhrif á þau. Þeir sem dvöldust áfram á heimaslóðum héldu í öllum tilfellum betur í hvert framburðareinkenni fyrir sig miðað við þá sem fluttust til Reykjavíkur. Hið svokallaða harðmæli, sem er líklega best þekkta framburðareinkenni norðlenskunnar, heldur sér best bæði hjá þeim sem voru áfram á heimaslóðum og þeim sem fluttust til Reykjavíkur. Hin tvö framburðareinkennin, raddaði framburðurinn og bð-/gð-framburðurinn, halda sér ekki eins vel og virðast bæði vera á talsverðu undanhaldi. Thesis Reykjavík Reykjavík Skemman (Iceland) Reykjavík Halda ENVELOPE(25.170,25.170,70.853,70.853) |
institution |
Open Polar |
collection |
Skemman (Iceland) |
op_collection_id |
ftskemman |
language |
Icelandic |
topic |
Íslenska Framburður tungumála Norðausturland |
spellingShingle |
Íslenska Framburður tungumála Norðausturland Margrét Lára Höskuldsdóttir 1985- Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 |
topic_facet |
Íslenska Framburður tungumála Norðausturland |
description |
Þessi ritgerð er lögð fram til B.A.-prófs í íslensku á Hugvísindasviði Háskóla Íslands. Í henni eru skoðaðar breytingar á nokkrum framburðareinkennum 77 einstaklinga á 70 ára tímabili. Björn Guðfinnsson málfræðingur prófaði þá fyrst á Norðausturlandi um 1940 í viðamikilli rannsókn sinni á framburðarmállýskum. Þeir voru þá um 12 ára gamlir. Sumarið 2010 og 2011 var svo rætt við þessa sömu einstaklinga aftur þegar þeir voru orðnir um áttrætt í eins konar framhaldsrannsókn af rannsókn Björns, en hún heitir Málbreytingar í rauntíma í íslensku hljóðkerfi og setningagerð (RAUN). Þessir einstaklingar skiptast í tvo hópa. 36 þeirra höfðu flust til Reykjavíkur en 41 bjó enn á heimaslóðum á Norðausturlandi. Þau framburðareinkenni sem voru skoðuð eru oftast kennd við norðlensku. Þau eru harðmæli, raddaður framburður og bð-/gð-framburður. Meginmarkmið ritgerðarinnar var að kanna hvort og þá hvernig norðlensku einkennin breyttust hjá þessum einstaklingum og hvort búseta þeirra hafði áhrif á breytingarnar. Meginniðurstöður þessarar rannsóknar eru þær að öll mállýskueinkennin sem voru skoðuð höfðu látið undan síga og búsetan hefur áhrif á þau. Þeir sem dvöldust áfram á heimaslóðum héldu í öllum tilfellum betur í hvert framburðareinkenni fyrir sig miðað við þá sem fluttust til Reykjavíkur. Hið svokallaða harðmæli, sem er líklega best þekkta framburðareinkenni norðlenskunnar, heldur sér best bæði hjá þeim sem voru áfram á heimaslóðum og þeim sem fluttust til Reykjavíkur. Hin tvö framburðareinkennin, raddaði framburðurinn og bð-/gð-framburðurinn, halda sér ekki eins vel og virðast bæði vera á talsverðu undanhaldi. |
author2 |
Háskóli Íslands |
format |
Thesis |
author |
Margrét Lára Höskuldsdóttir 1985- |
author_facet |
Margrét Lára Höskuldsdóttir 1985- |
author_sort |
Margrét Lára Höskuldsdóttir 1985- |
title |
Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 |
title_short |
Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 |
title_full |
Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 |
title_fullStr |
Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 |
title_full_unstemmed |
Ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? Framburður Norðlendinga á Norðausturlandi og í Reykjavík á árunum 1940–2011 |
title_sort |
ertu nokkuð búin(n) að [tha:pha] þér? framburður norðlendinga á norðausturlandi og í reykjavík á árunum 1940–2011 |
publishDate |
2012 |
url |
http://hdl.handle.net/1946/10649 |
long_lat |
ENVELOPE(25.170,25.170,70.853,70.853) |
geographic |
Reykjavík Halda |
geographic_facet |
Reykjavík Halda |
genre |
Reykjavík Reykjavík |
genre_facet |
Reykjavík Reykjavík |
op_relation |
http://hdl.handle.net/1946/10649 |
_version_ |
1766178832274948096 |