Sámegiella ja sámi árbevirolaš máhttu fágaidrasttildeaddji barggus: Sámi árbevirolaš doaimmat ja oarjemáilmmi skuvlakultuvra

• Main Author: Buljo, Ole Sámmol Nilsen
• Format: Master Thesis
• Language: Sami languages
• Published: Sámi allaskuvla / Sámi University of Applied Sciences 2020
• Subjects: VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Samisk språk: 031; Dego; Sámegiela; samisk
• Online Access: https://hdl.handle.net/11250/2789327

Dán masterbarggus lea ulbmilin guorahallat giellaoahppama árbevirolaš doaimmaid bokte. Norggas váldet atnui ođđa fágaplánaid 2020 čavčča ja ođđa fágaplánain lea stuora deaddu fágaidrasttildeaddji fáttáin ja bargguin. Dat rahpá ođđa vejolašvuođaid bargat sámegiela oahpahemiin ođđa vugiiguin. Guorahalan sihke sámegielfága- ja eará fágaid fágaplánaid ja digaštalan vejolašvuođa lágidit oahpahusa mas oahppit barget sámi árbevirolaš, fágaidrasttildeaddji doaimmaiguin. Viidásit guorahalan fágaplánaid ja oarjemáilmmi skuvlakultuvrra, ja jus, dahje movt, dat heive oktii sámi árbevieruin. Dan oktavuođas maiddái geahčan sámi sisdoalu iešguđet fágaplánain, muhto maiddái gokko oahpaheaddjis lea vejolašvuohta lasihit sámi sisdoalu oahpahussii, earenoamážit sámi skuvllain. Ákkastalan manne sámi árbevirolaš doaimmat sáhttet leat buori váikkuhussan giellaoahppamii, ja maiddái guorahalan maid sáhttá ipmirdit sámi árbevirolaš doaibman. Dan oktavuođas lean čađahan jearahallamiid sihke fágabargiiguin ja eará olbmuiguin geain dieđán lea stuora máhttu sámi árbevirolaš doaimmain. Sin vásáhusaid ja dieđuid vuođul lean defineren mii sáhttá ipmirduvvot sámi árbevirolaš doaibman, muhto maiddái makkár ipmárdusat sáhttet doahpagiin dego árbevirolaš doaimmain, máhtus ja lihkadeamis. Geahčan maiddái movt dat boahtá ovdán skuvlaoahpahusas sámi skuvllain ja movt dat sáhttá váikkuhit giellaoahppamii. Ulbmilin lea geavahit mu bohtosiid hástalit boahttevaš sámi oahpaheddjiid geavahit sámi árbevirolaš oahpahanvugiid, ovddidit árbevirolaš doaimmaid sámegieloahpahusas, ja nu lágidit oahpahusa mii sáhttá nannet sámi ohppiid giela identitehtadovddu ja seailluhit sámi árbevieru. Dutkan čájeha ahte leat iešguđet vuogit ipmirdit sihke sámi árbevirolaš doaimmaid ja máhtu. Vuorrasit oasseváldiin lea holisttalaš geahčestat ja čatnet doaimmat duohta dillái mat dáhpáhuvvet eará bargguid oktavuođas. Nuorat oasseváldit oidnet doaimmaid ovttaskas doaibman. Holisttalašvuohta lea guovdil dálá pedagogihkas ja nanne fágaidrasttildeaddji doaimmaid ođđa fágaplánain. ...