Kuzeydoğu Türk lehçelerinde +siz fonksiyonunda kullanılan yapılar

• Published in: Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD)
• Main Authors: Abtekin, Fatma, Solak SaÄŸlam, Mehtap
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: 2022
• Subjects: The Suffix +sIz; Northeastern Turkic; Morphology; +sIz eki; KuzeydoÄŸu Türk lehçeleri; Morfoloji; Sakha; Tuva; Kalan; ren; Siberia
• Online Access: https://hdl.handle.net/11499/52298; https://doi.org/10.30563/turklad.992543

Abtekin, F. ve Solak Sağlam, M. (2022). Kuzeydoğu Türk Lehçelerinde +sIz Fonksiyonunda Kullanılan Yapılar. Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi / International Journal of Turkic Dialects (TÜRKLAD). 6. Cilt, 2. Sayı, 391-404. Sibirya’daki Türk lehçeleri diğer Türk lehçelerinden daha erken bir dönemde ayrıldığı için fonetik, morfolojik ve semantik açıdan diğer lehçelere göre farklılıklar gösterebilmektedir. Sibirya’daki Türk lehçeleri güney ve kuzey olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yazı dili olarak kullanılan Kuzeydoğu Türk lehçelerinden Saha Türkçesi, kuzey Sibirya Türkçesi olarak değerlendirildiği gibi kıyı lehçesi olarak da görülmektedir. Hakas, Tuva ve Altay lehçeleri ise güney Sibirya lehçelerini oluşturmaktadır. Bu lehçeler kendi aralarında kimi özellikleriyle farklılıklar gösterse de morfolojik olarak birçok ortaklıktan bahsetmek mümkündür. Ortak Türkçede bir ismin olumsuz anlamlı sıfatını türetmek için +sIz eki kullanılmaktadır. Bu ek, isimlerde yokluğu göstermek için ufak ses ayrımlarıyla Kuzeydoğu Türk lehçelerinin dışında kalan tüm Türk lehçelerinde kullanılmaktadır. Kuzeydoğu Türk lehçelerinde ise bu tür bir ek mevcut değildir. Onun yerine aynı işlevi gören farklı yapılar vardır. Bu özellik Kuzeydoğu Türk lehçelerini diğer Türk lehçelerinden ayıran unsurlar arasında yer alıp tasnif çalışmaları için de bir ölçüt teşkil etmektedir. Çalışma kapsamında +sIz ekinin yerine Kuzeydoğu Türk lehçelerinde kullanılan yapılar sözlük ve gramer taramalarıyla tespit edilip incelenmiş ve sınıflandırılmıştır. The Turkic dialects in Siberia separated from the rest of Turkic at an earlier date. This is the reason why these dialects differ from other Turkic dialects in terms of phonetics, morphology and semantics. The Siberian Turkic dialects are divided into two: Southern and Northern. Sakha Turkic, which is used as a written language, is classified as Northern ...