Keratinocyte carcinoma in Iceland: Epidemiology and risk in association with medication

• Main Author: Adalsteinsson, Jonas
• Other Authors: Jón Gunnlaugur Jónasson, Læknadeild (HÍ), Faculty of Medicine (UI), Heilbrigðisvísindasvið (HÍ), School of Health Sciences (UI), Háskóli Íslands, University of Iceland
• Format: Doctoral or Postdoctoral Thesis
• Language: English
• Published: University of Iceland, School of Health Sciences, Faculty of Medicine 2021
• Subjects: Basal cell carcinoma; Squamous cell carcinoma; Flöguþekjukrabbamein; Faraldsfræði; Áhættuþættir; Læknisfræði; Doktorsritgerðir; Kvenna; Lönd; Valda; Iceland
• Online Access: https://hdl.handle.net/20.500.11815/2738

Vitað er að mikil aukning hefur verið á grunnfrumu og flöguþekjumeinum í húð síðustu ár í vestrænum löndum en ekki er alveg skýrt hvers vegna svo er. Helstu áhættuþættir þessara meina eru ljós húð og útfjólublá geislun, og einnig hafa sum lyf verið bendluð við aukina áhættu með því að valda ónæmisbælingu eða auknu næmi fyrir útfjólublárri geislun í húð. Ekki er mikið til af rannsóknum sem skoða faraldsfræði og áhættuþætti þessara húðmeina, og það er óljóst hvort sum þessara lyfja sem auka þessa áhættu myndu gera það á Íslandi þar sem er lítil útfjólublá geislun miðað við flest önnur lönd. Helstu markmið þessarar rannsóknarar var að athuga sérstaklega tíðni þessara meina á Íslandi og einnig skoða hvaða áhrif ákveðin lyf gætu verið að hafa á áhættu íslendinga að fá þessi mein. Við skoðuðum sérstaklega hydrochlorothiazide (HCTZ), TNF-alpha hindra og statín, sem hafa í sumum rannsóknum verið bendluð við aukna áhættu á húðmeinum. Einnig þá skoðuðum við hugsanleg tengsl metformin við húðmein, en metformin hefur sýnt að lækki áhættu á krabbameinum í sumum rannsóknum. Gagnagrunnur hjá krabbameinsskrá var notaður til þess að reikna tíðnitölur, og var lyfjagrunnur landlæknisembættis notaður til þess að skoða tengsl við lyf. Niðurstöður okkar sýndu að þrátt fyrir það að útfjólublá geislun á Íslandi sé lág hefur tíðni grunn- og flöguþekjumeina aukist til muna, og Ísland er eina landið þar sem að tíðni grunnfrumumeins og grunns flöguþekjumeins er hærra í konum heldur en körlum. Þetta kann að skýrast af því konur virðast vera líklegri til þess að nota ljósabekki og stunda sólböð þegar þær eru erlendis heldur en karlmenn. Karlmenn vinna oftar úti heldur en konur en erlendis þá eru þeir því í hárri áhættu að fá húðkrabbamein vegna mikillrar geislunar. Á Íslandi er þessi geislun heldur minni. Einnig sáum við að þessi aukning á húðmeinum er mest á búk og fótleggjum kvenna, sem bendir enn frekar til ljósabekkja eða sólarlandafera sem orsök. Varðandi lyf, þá var HCTZ tengt við aukna áhættu á bæði grunn- og flöguþekjuæxlum. HCTZ ...