Türk romanın başlangıcına dair yeni bir bilgi: Lyon Âşıkları’yla Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat ilişkisi

• Published in: Mediterranean Journal of Humanities
• Main Author: Öksüz, Mert
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: 2021
• Subjects: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat; Lyon Âşıkları; Şemsettin Sami; İntihar; Romantizm; Olay; sami
• Online Access: https://hdl.handle.net/11492/6613; https://doi.org/10.13114/MJH.2021.558

31 Mayıs 1770 Perşembe günü, umutsuz âşıklar Teresa Lortet ve İtalyan sevgilisi Gianfranco Faldoni, Lyon’da beraber intihar etti. Bu müntehir çift kısa sürede Lyon Âşıkları adıyla romantik edebiyat etkisindeki Avrupa ülkelerinde ün kazandı. Şemsettin Sami, bu intihardan yaklaşık 100 yıl sonra, NicolasGermain Léonard’ın Lyon Âşıkları’nın efsaneleşmiş aşkını anlatan meşhur romanı Lettres de Deux Amans Habitans de Lyon’u, Taaşşuk-ı Tereze ve Cozeb adıyla Türkçeye çevirip yayımlamak istedi fakat 66 mektupluk romanın sadece ilk 11 mektubu çevrildi. Şemsettin Sami bu çevirinin çıktığı günlerde aynı zamanda ilk telif romanı Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ı da tamamlamak üzereydi. Onun ilginç bulduğunu bildiğimiz Lyon Âşıkları vakası ve Léonard’ın romanıyla kendi telifi Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat arasındaki ilişki bugüne kadar soruşturulmadı. Bu makalede Türk romancılığının başlangıcından bugüne kadar dile getirilmemiş bu detay, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ın Lyon Âşıkları vakasını ele alan Lettres de Deux Amans Habitans de Lyon’la olay örgüsü ve romantik bilinçteki intihar mesajı bakımından belirgin yakınlıkları bulunduğu farklı yönlerle ortaya konacaktır. On May 31, 1770 Theresa Lortet and her Italian lover Gianfranco Faldoni committed suicide in Lyon with two bullets from two loaded pistols that they connected by tying together the triggers with a ribbon. The couple quickly found posthumous fame in the literary circles of the Romantic era, thanks to the unusual manner in which they committed suicide, and they were soon dubbed Lovers from Lyon. About 100 years after this tragic event, Şemsettin Sami tried to publish a Turkish translation of NicolasGermain Léonard’s famous novel on the subject, the Lovers of Lyon, named Taaşşuk-ı Tereze ve Cozeb, but his efforts were thwarted. His Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, finished at around the time Semsettin Sami was trying to get his translation published, bears striking resemblance to this tragic event and the translated novel. This article explores this heretofore unexplored aspect of ...