"Nieuchronna zmienność świata" albo przebieranki w literaturze tureckiej epoki tanzimatu

• Main Authors: Filipowska, Sylwia, Zając, Grażyna
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Polish
• Published: 2024
• Subjects: literatura okresu tanzimatu; Şemsettin Sami; Namık Kemal; motyw ubioru; Tanzimat period literature; costume motifs; sami
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/handle/item/328840; https://doi.org/10.35765/pk.2024.4401.35

Przedmiotem artykułu jest analiza roli ubioru we wczesnych utworach litera-tury tureckiej epoki tanzimatu. Szczególną uwagę zwrócono na motyw przebierania się kobiety za mężczyznę i odwrotnie. Przykłady takiego motywu można znaleźć w dwóch dziełach wybitnych literatów tej epoki: w powieści Şemsettina Samiego "Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat" i w dramacie Namıka Kemala "Vatan yahut Silistre". W części wprowadzającej przedstawiono epokę reform (II połowa XIX w.), następnie scharakteryzowano literaturę tego okresu, podkreślając istotną rolę ubiorów w fabule utworów. Kolejna część zawiera krótkie biogramy, a w następnej omówione zostały wątki związane z przebieraniem się. W powieści "Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat" (Miłość Talata i Fitnat) tytułowy bohater Talat, ryzykując swoje dobre imię, przebiera się za kobietę, aby móc wejść do domu ukochanej dziewczyny. W dramacie "Vatan yahut Silistre" (Ojczyzna albo Silistra) Zekiye zakłada męski strój, aby pójść za ukochanym, który wyruszył na wojnę. Akcja toczy się w czasie wojny krymskiej. Obydwa utwory są wołaniem o większą swobodę kontaktów między kochającymi się ludźmi. The focus of the article revolves around the examination of the role of attire within the early works of the Tanzimat period. Significant focus was directed towards the motif of women enrobing male attire and vice versa. Illustra-tive instances of this motif are discerned in two seminal works authored by prominent writers of the era: Namık Kemal’s drama Vatan yahut Silistre and Şemsettin Sami’s novel Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat. The introductory segment delineates the epoch of reform, spanning the latter half of the 19th century, followed by an exposition of the literary landscape of the period, accentuat-ing the pivotal role of garb within the narrative framework. Subsequently, suc-cinct biographies are presented, followed by a discourse on themes associated with disguise. In Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, the eponymous character, Talat, assumes female garb, imperiling his reputation, to gain access to the abode of ...