Normatywny wymiar psychologii potocznej

• Main Author: Próchnicki, Maciej
• Format: Master Thesis
• Language: Polish
• Subjects: psychologia potoczna; normatywność; teoria umysłu; mentalizacja; kształtowanie umysłu; folk psychology; normativity; theory of mind; mindreading; mindshaping; sami
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/248742

Praca poświęcona jest normatywnemu podejściu do psychologii potocznej. Tradycyjnie, dyskusja o psychologii potocznej toczyła się między dwoma obozami. Zgodnie z pierwszą grupą poglądów, psychologia potoczna to rodzaj teorii przypominającej teorię naukową, a ludzie wnioskują na temat zachowania innych po sformułowaniu wewnętrznego systemu ogólnych prawidłowości rządzących zachowaniem. Przeciwne stanowisko zajmują zwolennicy teorii symulacji, zdaniem których zdolność mentalizacyjna sprowadza się do zasymulowania czyjegoś stanu i sprawdzenia, jak sami byśmy się zachowali w tej sytuacji.Spór między tymi teoriami pozostaje nierozstrzygnięty. Szansę na sformułowanie nowej, kompleksowej teorii psychologii potocznej daje podejście normatywne. Jak zauważa się w literaturze, teoria umysłu w formie atrybucji stanów mentalnych to nie jedyna metoda interpretacji zachowania (pluralizm mechanizmów), sama psychologia potoczna opiera się w dużej mierze na zdekodowaniu odpowiednich norm społecznych (normatywność), ponadto służy kształtowaniu tychże, a także umysłowości innych ludzi (regulatywność). Przykładem teorii, która uwzględnia normatywność i wielowymiarowość mentalizacji jest teoria modelowa.Spór między tymi teoriami pozostaje nierozstrzygnięty. Szansę na sformułowanie nowej, kompleksowej teorii psychologii potocznej daje podejście normatywne. Jak zauważa się w literaturze, teoria umysłu w formie atrybucji stanów mentalnych to nie jedyna metoda interpretacji zachowania (pluralizm mechanizmów), sama psychologia potoczna opiera się w dużej mierze na zdekodowaniu odpowiednich norm społecznych (normatywność), ponadto służy kształtowaniu tychże, a także umysłowości innych ludzi (regulatywność). Przykładem teorii, która uwzględnia normatywność i wielowymiarowość mentalizacji jest teoria modelowa. The thesis deals with the normative approach to folk psychology. Traditional debate on folk psychology took place between two camps. According to the first group, folk psychology is a theory similar to scientific theory. People infer interpretation of behavior from an inner scheme of regularities governing behavior. Contrariwise, simulation theorists claim that the capacity to interpret behavior comes down to simulating others’ states, checking how to behave in this situation.The dispute remains unsettled. A chance to form a new, complex theory of folk psychology is provided by the normative approach. As noted in the literature, theory of mind as the attribution of mental states is not the only method to interpret behavior (pluralism of mechanisms), folk psychology relies on decoding social norms (normativity), moreover, it serves to shape them along with the mentality (regulativeness). An example of a theory taking normativity and multidimensionality into account is the model theory.