Człowiek wobec natury w świetle Kroniki Jazowskiej

• Main Author: Musiał, Marcin
• Format: Other/Unknown Material
• Language: Polish
• Subjects: biohistoria; Brzyna; choroba; deszcz; dzieje wsi; grad; historia lokalna; Jan Owsiński; Jazowsko; jesień; Kadcza; klimat; kometa; Kraków; Kronika Jazowska; kroniki staropolskie; krwawy deszcz; księgi sądowe wiejskie; lato; mała epoka lodowcowa; mór; nawałnica; Nowy Sącz; Obidza; ogień; okres staropolski; parafia; pomory zwierząt; powódź; pożar; rolnictwo; Sądecczyzna; Stanisław Owsiński; Stary Sącz; trzęsienie ziemi; wiatr; morowe powietrze; wiosna; woda; XIX w.; XVII w.; XVIII w.; zaćmienie Słońca; zaraza; zima; zjawisko atmosferyczne; zwierzęta; agriculture; animal; atmospheric phenomenon; sami
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/229967

Praca Człowiek wobec natury w świetle Kroniki Jazowskiej jest próbą przeanalizowania relacji pomiędzy ludźmi a przyrodą, w kontekście niewielkiej, sądeckiej wsi Jazowsko. Punktem wyjścia do tych badań są zapiski z tej wsi, które były gromadzone na przestrzeni wieków. Najpełniejszą ich formę wydał w 2015 roku Stanisław Grodziski, przekazując czytelnikom jazowskie zapiski z lat 1662 - 1855.Kronika Jazowska, bo tak w ślad za Grodziskim nazywamy kronikarskie zapiski z Jazowska, jest przedstawieniem świata z punktu widzenia lokalnego proboszcza. Odnajdziemy tutaj informacje, które absorbowały wiejską społeczność. Mogła to być tak wielka lub lokalna polityka, jak i wiele innych wątków. Autorzy sporo uwagi poświęcali zagadnieniom związanym z klęskami elementarnymi i zjawiskami klimatycznymi, które bezpośrednio oddziaływały na ich życie. Dlatego też, w Kronice często zdarza się sytuacja, gdy to takie wątki jak powodzie czy ciężkie pory roku były w danym roku najważniejsze.Celem niniejszej pracy będzie analiza zjawisk klimatycznych i klęsk w kontekście lokalnym. Poza ogólnym przeanalizowaniem relacji człowieka z naturą, badania pozwolą na wysunięcie także innych wniosków. Autorzy Kroniki nie zawsze umieszczali informację pełną lub poprawną. Dlatego też istotne będzie odniesienie informacji przekazywanych przez kronikarzy z Jazowska do innych źródeł bądź opracowań. Pozwoli to zdać sobie sprawę czy autorzy Kroniki przekazali zasłyszane lub zaobserwowane wieści poprawnie. Ostatecznie też, zestawienie informacji z Jazowska z innymi źródłami pozwoli na poszerzenie tego co przekazali autorzy Kroniki. Zapiski z Jazowska nie są jednak dziełem ograniczonym do wątków klimatycznych i kwestii związanych z klęskami elementarnymi. Z tego też powodu, niniejsza praca jest w stanie zobrazować jak wiele uwagi w Jazowsku poświęcano klimatowi i klęskom, w porównaniu z resztą informacji. Częściowo także zobrazowano konsekwencje danych zjawisk przedstawionych w Kronice. Niekiedy, co zrozumiałe, następstwa przekazywali sami zainteresowani, ...