Poselstwo Wojciecha Miaskowskiego do Wysokiej Porty w 1640 r.

• Main Author: Piętka, Grzegorz
• Format: Other/Unknown Material
• Language: Polish
• Subjects: Rzeczpospolita; Imperium Osmańskie; Chanat Krymski; wielka legacja; stosunki polsko-tatarskie; stosunki polsko-osmańskie; Kozacy; Tatarzy; twierdza Kudak; Wojciech Miaskowski; traktat polsko-osmański; Republic of Poland; The Ottoman Empire; The Crimean Khanate; great legation; Polish-Tartar relations; Polish-Ottoman relations; Cossacks; Tartars; Kudak stronghold; Polish-Ottoman treaty; sami
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/229932

Stosunki polsko-osmańskie na dobre rozpoczęły się po bitwie pod Mohaczem w 1526 roku. Król polski Zygmunt Stary podjął się mediacji między Cesarstwem Austrii a Imperium Osmańskim w sporze o przynależność Węgier. Rozpoczęto zawieranie układów pokojowych na kilka lat, które były parokrotnie odnawiane. Następca zmarłego władcy Zygmunt II August był bardziej zajęty sprawami bałtyckimi, ale nie zapomniał o południowo-wschodnim sąsiedzie. Świadczą o tym kolejne układy pokojowe. Sytuacja zmieniła się po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów. Władcy elekcyjni nie liczyli się z polską racją stanu i często realizowali interesy krajów, z których się wywodzili. Pierwszy z nich Henryk Walezy panował zbyt krótko, by można ocenić jego politykę zagraniczną. Jego następca miał już konkretny program. Czasy Batorego są interesujące jeśli chodzi o stosunki polsko-osmańskie. Władca był zbyt słaby by działać całkowicie samodzielnie i musiał szukać pomocy tureckiej. Z drugiej strony chciał niepodległości dla Siedmiogrodu. Większość jego panowania zajęły problemy bałtyckie, więc król nie kładł nacisku na kierunek turecki. Mimo prób utworzenia Ligii Świętej i zorganizowania krucjaty nic się w relacjach z Turcją nie zmieniło. Pierwsze lata panowania Wazów to zapowiedź kryzysu trwającego przez prawie całą pierwszą połowę XVII wieku. Ten kryzys miał miejsce na kilku płaszczyznach. Pierwszą były najazdy Tatarów krymskich na kresy państwa polsko-litewskiego. Celem najazdów było zdobycie łupów i wzięcie jeńców. Spotykało się z kontrakcjami Kozaków. Sami Kozacy dopuszczali się najazdów na ziemie osmańskie i tatarskie. Na odpowiedź Ordy nie trzeba było długo czekać. Drugim terenem spornym były księstwa naddunajskie. Ich status na arenie międzynarodowej nie do końca był jasny, więc zarówno Rzeczpospolita jak i Porta chciały ten stan określić. Wykorzystując kryzys w Turcji i jeszcze słabą pozycję Zygmunta III, polscy magnaci zorganizowali kilka wypraw nad Dunaj celem obrania na tron hospodarski lojalnego władcy. Kandydatury nie były zgodne z polityką ...