Sojusz Północnoatlantycki w dwubiegunowym systemie północnej hemisfery

• Main Author: Krzykowski, Adam
• Format: Master Thesis
• Language: Polish
• Subjects: NATO; Sojusz Północnoatlantycki; północna hemisfera; bezpieczeństwo międzynarodowe; system dwubiegunowy; system wielobiegunowy; wspólnota bezpieczeństwa; zimna wojna; North Atlantic Alliance; northern hemisphere; international security; bipolar system; multipolar system; security community; cold war; North Atlantic
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/220222

Rozpad Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) otworzył nowy rozdział w historii Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO). Niespodziewany upadek państwa, które dotąd postrzegane było jako najważniejszy przeciwnik NATO, zmusiło Sojusz do redefinicji celów swojego istnienia. W efekcie, od lat 90. XX wieku NATO stopniowo przeobraża się z klasycznego sojuszu obronnego w organizację bezpieczeństwa zbiorowego, przyjmując do swoich struktur część państw dawnego bloku wschodniego. Koniec zimnej wojny i rosnąca potęga Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) przekonały badaczy do stwierdzenia upadku systemu dwubiegunowego, który został zastąpiony ładem wielobiegunowym. Jednak obserwowany w drugiej dekadzie XX wieku wzrost potęgi Federacji Rosyjskiej, którego symptomami są m.in. budowa struktur międzynarodowych oraz agresywna polityka względem państw ościennych skłaniają dziś do weryfikacji tezy o upadku systemu dwubiegunowego. Szereg wydarzeń na międzynarodowej arenie politycznej świadczy o wtórnej polaryzacji systemu politycznego północnej hemisfery, w której dominującą rolę odgrywają system transatlantycki (złożony z państw członkowskich NATO i/lub Unii Europejskiej) oraz system euroazjatycki (złożony z państwa członkowskich Wspólnoty Niepodległych Państw i/lub Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, z Federacją Rosyjską na czele). Podstawą niniejszej pracy jest stwierdzenie, że rozpad ZSRR bynajmniej nie oznacza końca systemu dwubiegunowego, a jedynie fragmentaryzację i przejściowe osłabienie jednego z ośrodków potęgi. Powyższą hipotezę potwierdza fakt, że – w obliczu niewielkiego zaangażowania ChRL poza obszarem Azji Południowo-Wschodniej – USA i Federacja Rosyjska w dalszym ciągu pozostają jedynymi aktorami zdolnymi prowadzić pełnowymiarowy konflikt zbrojny. Państwa te, budując wokół siebie odrębne sojusze wojskowe, przyczyniają się do wtórnej krystalizacji systemu dwubiegunowego w północnej hemisferze.Celem niniejszej pracy jest próba określenia współczesnej roli NATO w systemie międzynarodowym. ...