Status prawny Arktyki

• Main Author: Wojewódzki, Konrad
• Format: Master Thesis
• Language: Polish
• Subjects: Arktyka; Ocean Arktyczny; Biegun Północny; Prawo Polarne; roszczenia terytorialne; status prawy; Arctic; Arctic Ocean; North Pole; Polar Law; territorial claims; the legal status; Antarctic; The Antarctic; Roli; Antarc*; Arctic Council; Law of the Sea
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/207556

Status prawny Arktyki, w przeciwieństwie do Antarktyki, nie jest unormowany żadnym międzynarodowym traktatem. Panuje obecnie powszechna zgoda co do tego, że ramy reżimu prawnego dla Arktyki wyznacza Konwencja o prawie morza, zaś nieregulowane nią kwestie są przedmiotem znacznej ilości dokumentów tzw. prawa miękkiego. Wskazuje się zarazem, że Konwencja (jako akt stworzony na potrzeby wszystkich obszarów morskich na świecie) nie bierze pod uwagę specyfiki regionu arktycznego, natomiast prawo miękkie (choć bezpośrednio związane z Arktyką) jest fragmentaryczne, a przede wszystkim nie posiada prawnie wiążącej mocy. Niniejsza praca ma na celu omówienie istniejącego reżimu prawnego Arktyki, jego wad, skuteczności i przewidywanych dróg dalszego rozwoju, a ponadto przedstawia alternatywne rozwiązania prawne zgłaszane przez różne podmioty międzynarodowe. Praca składa się z czterech rozdziałów:- rozdział pierwszy stanowi zarys sytuacji geopolitycznej Arktyki i problemów prawnych występujących w tym regionie. Jako że spójny obraz złożonego zazwyczaj zagadnienia prawnego można przedstawić dopiero wtedy, kiedy rozpatrywany jest w kontekście konkretnego stanu faktycznego, uznałem za niezbędne przedstawienie kluczowych elementów charakteryzujących specyficzny obszar Arktyki. - w rozdziale drugim omawiam reżim prawny Arktyki jako pewną całość, odwołując się przy tym do tzw. Prawa Polarnego, a także wspominam o „teorii sektorów". - w rozdziale trzecim koncentruję się na Konwencji o prawie morza z roku 1982 w kontekście problemów natury prawnej w Arktyce, takich jak np. wyznaczanie stref morskich państwa nadbrzeżnego, rozszerzanie granicy szelfu kontynentalnego poza 200-milową wyłączną strefę ekonomiczną czy kwestia wolności żeglugi. W tym też rozdziale przedstawiłem możliwość zastosowania koncepcji wspólnego dziedzictwa ludzkości w odniesieniu do dna Oceanu Arktycznego.- rozdział czwarty zawiera natomiast omówienie tzw. miękkiego prawa. Przedstawiam w nim również fora międzynarodowe działające w regionie, z uwzględnieniem szczególnej roli Rady Arktycznej, która jako jedyna zasięgiem swojej działalności obejmuje cały obszar Arktyki, oraz zarysowuję tzw. Wymiar Północny będący koncepcją polityczną Unii Europejskiej. The legal status of the Arctic, in contrary to the Antarctic, is not regulated by any international treaty. There are a general consensus, that the framework of the legal regime in the Arctic are set by “1982 Convention on the Law of the Sea” (UNCLOS) which contain a general international law regulations and at the same time non including the specifics of this region. From the other hand a big part of Arctic legal system is based on the web of soft law – non legally-binding instruments dealing with various issues specific to the Arctic. The goal of this thesis, is to present the current Arctic legal regime, it's drawbacks and expected paths of development as wall as the alternative legal regulations proposed by various legal entities. The work consists of four chapters:- Chapter One outlines the current Arctic geopolitical status as wall as the legal issues of the region, both of witch need to be presented at the beginning, due to a the nature of this work's subject. - In Chapter Two I present the Arctic legal regime as a whole, and in the context of so-called “Polar Law”. I also mention about the “theory of national sectors”.- Chapter Three is focused on the “1982 Convention on the Law of the Sea” (UNCLOS) in context of Arctic legal issues (e.g. continental shelf delimitation over 200 nautical miles, high sea – mare liberum). The matter is complemented with a possibilities of implementing the “common heritage of mankind” principle in regards to the bottom of the Atlantic Ocean. - In Chapter Four I elaborate on so-called “soft law”. I also present the various international boards operating in the region, with a special consideration of the Arctic Council. I also outline the “Nordic Dimension” as the EU foreign policy concept.