Od wilka do psa - proces udomowienia Canis familiaris

• Main Author: Oboza, Urszula
• Format: Other/Unknown Material
• Language: Polish
• Subjects: wilk; pies; udomowienie; ewolucja; wolf; dog; domestication; evolution; Canis lupus
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/201449

Od dawna zastanawiano się, jak przedstawia się historia istnienia prawdopodobnie najbardziej związanego z ludźmi zwierzęcia – psa. Dziś niemal pewnym jest, iż bezpośrednim przodkiem tego gatunku jest wilk szary (Canis lupus L.). Pies powstał na skutek udomowienia – procesu, któremu zostały poddane dziko żyjące populacje wilków, zainicjowanego i w całości przeprowadzonego przez człowieka. Skutkiem działań ludzi było powstanie zwierząt zdolnych żyć u boku ludzi i stanowiących pomoc w wykonywaniu codziennych prac. Pierwsze kontakty wilków z ludźmi najprawdopodobniej miały miejsce około 30 000 lat temu na terenach dzisiejszej Azji. Ludzie w tamtym okresie zostawiali po sobie mnóstwo resztek pożywienia, na obszarach polowań bądź w miejscach obozowisk. Wilki kuszone łatwą możliwością zdobycia pożywienia coraz bardziej zbliżały się do ludzi i były od nich zależne. Być może tak rozpoczął się proces ich udamawiania. Na zwrócenie uwagi zasługuje także inna teoria próbująca wytłumaczyć początki historii psa. Według niej ludzie zauważając jak piękne są wilcze szczenięta, wykradali je z nor i zabierali do swoich osad, gdzie je wychowywali. Możliwym jest, iż obie te teorie mogą być słuszne, a ich założenia miały miejsce w przeszłości, nawet w tym samym czasie, na wielu obszarach Ziemi. Obecnie, przodek psa – wilk szary – jest gatunkiem chronionym w wielu krajach na świecie. W Polsce występuje około 700 osobników. Ten doskonały drapieżnik rzadko jest spotykany w miejscach swojego bytowania, żyje w ukryciu. Pies natomiast jest nieodłącznym towarzyszem życia wielu ludzi. Po dziś dzień stanowi ogromną pomoc dla człowieka – po odpowiednim wyszkoleniu potrafi znajdywać rannych pośród gruzu, jest przewodnikiem dla wielu chorych osób. Jednakże jego największą zaletą jest prawdopodobnie to, że zawsze przy człowieku jest i ma dla nas zawsze czas. For many years scientists had wanted to know as many as possible about evolution of animals that live with humans, especially when it comes to the dog. Today, academics are almost sure, that a direct ancestor if the dog is a grey wolf (Canis lupus L.). The dog have been created as a result of a domestication. This process causes, that a wild animal (in this case grey wolf) after specific human activities is able to live with the people. The earliest contacts between human and wolf probably took place 30 000 years ago in the areas of today’s Asia. People left behind sizeable amount of food waste which was an easy source of food for wolfs. Hunters also could took away wolf pups from their den and after that breed them in settlements. These two theories are equally plausible and could took place even in the same time all over the world.Today a grey wolf is an endangered species in many countries. In Poland live approximately 700 individuals and they are under strict protection. It is hard to see them in the forests or in the mountains. Wolfs live far away from the human. Dog, however, is an involved companion for many people. It helps in rescuing the injured from the rubble and takes care of the disabled. But perhaps its most important feature is that dogs always has time for us.