Przynależność lito – i biostratygraficzna utworów odsłoniętych w przekopie drogowym w pobliżu tzw. Ogrodu Daniela w Wadowicach

• Main Author: Wątroba, Krzysztof
• Format: Master Thesis
• Language: Polish
• Subjects: Karpaty fliszowe; Wadowice; prof. Grzybowski; otwornice; redepozycja; oligocen/miocen; Flysch Carpathians; Foraminifera; redeposition; Oligocene/Miocene; Planktonic foraminifera
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/201172

Badania otwornic na terenie Wadowic, to początki mikropaleontologii stosowanej, której pionierem w XIX wieku był prof. Józef Grzybowski. Próbki do badań pochodziły z szybu górniczego umiejscowionego na terenie Wadowic. Najbogatsze zespoły mikrofauny pochodziły z „czerwonych iłów”, a mniej liczne z szarych i zielonych łupków. Grzybowski określił wówczas wiek mikrofauny i utworów na oligoceński. W wyniku rewizji zbioru Grzybowskiego w 1981 roku stwierdzono, że mikrofauna czerwonych margli reprezentuje kampan, natomiast ta pochodząca z zielonych iłów paleocen. Utwory występujące w szybie i przebadane przez Grzybowskiego nie odsłaniały się na powierzchni. Dopiero podczas wykonywania w 2013 roku przekopu drogowego na stoku wzgórza Czumówka zostały odsłonięte osady, które mogły stanowić odpowiednik utworów spenetrowanych XIX-wiecznym szybem. Głównym celem niniejszej pracy było opróbowanie odsłaniających się utworów, wykonanie szczegółowych badań biostratygraficznych i w miarę możliwości określenie ich przynależności litostratygraficznej. Materiał do badań składał się z 30 próbek, litologicznie przypominających utwory opisane przez Grzybowskiego oprócz czerwonych margli. W przeważającej liczbie próbek, najliczniej reprezentowaną grupą są otwornice planktoniczne o zróżnicowanej liczebności, wielkości i stanie zachowania. Obecne są również otwornice bentoniczne wapienne i aglutynujące. W grupie otwornic planktonicznych, stwierdzono duże zróżnicowanie wiekowe, począwszy od pojedynczych form późnokredowych, poprzez paleogeńskie, a także pojedyncze formy z pogranicza oligocenu i miocenu. W większości próbek stwierdzono obecność otwornic pochodzących z różnowiekowych utworów. W przebadanym materiale jednym z najmłodszych i najbardziej charakterystycznych taksonów jest Cassigerinella chipolensis. Badany materiał jest niewystarczający do jednoznacznego określenia przynależności litostratygraficznej tych utworów. Biorąc jednak pod uwagę ich wiek i skład taksonomiczny można się doszukać analogii do zespołów z wyższego oligocenu - niższego miocenu, występujących w najwyższej części warstw menilitowych jednostki skolskiej oraz w środkowych i górnych warstwach krośnieńskich. Jest bardzo prawdopodobne, że w rejonie Wadowic mamy do czynieniaz wymieszanymi elementami należącymi do jednostki skolskiej (najmłodsze elementy) i jednostki podśląskiej (starsze elementy). Takie wymieszanie różnych elementów litostratygraficznych mogło mieć miejsce u czoła nasuwającego się orogenu. Foraminiferal investigations performed by Józef Grzybowski in the area of Wadowice in 19th century marked the beginning of applied micropaleontology. The samples were collected from exploration shaft in search for coal. The most rich assemblages were found in the “red clays” and less abundant from gray claystones with marls and green clays. According to Grzybowski opinion, taxonomic composition pointed to Oligocene age of the studied microfauna. As a result of the revision of Grzybowski’s collection from Wadowice in 1981 it was concluded that the red clays were Campanian in age, whereas the green shales and marls represented Paleocene. Recently, during road works in the vicinity of the former “Daniel’s Garden” a new outcrop, about 5,5 m high, has been exposed that, apart from the red clays, consists of deposits similar to those recovered from 19th century exploratory shaft. The main purpose of this diploma work was to collect samples from newly exposed deposits, and to conduct investigations to describe their lithostratigraphic and biostratigraphic affiliation. 30 samples were studied. The samples varied in amount and composition of microfossils. In the majority of samples the planktonic foraminifera were the most abundant, representing various ages from the late Cretaceous through Paleogene till Oligocene/Miocene. In the most assemblages there are mixed foraminifera in regard to their age. The most characteristic and one of the youngest planktonic taxa is Cassigerinella chipolensis indicating at least Oligocene. The studied material is insufficient to decide about its lithostratigraphy but considering the youngest possible age and taxonomic composition of foraminiferal assemblages some analogy can be seen to the assemblages from the latest Oligocene – Early Oligocene, known from the uppermost part the Menilite Beds in the Skole Unit as well as from the middle and upper Krosno Beds. It is very probable that in the area of Wadowice there are mixed elements that belong both to the Skole Unit (the youngest – Oligocene/Miocene deposits) and those older ones of various ages representing the Subsilesian Unit. Such a mixture of various lithostratigraphic elements could have happened in front of the oregene thrust.