Ekspedycje naukowe Polaków na Syberii w II połowie XIX wieku

• Main Author: Burdek, Katarzyna
• Format: Other/Unknown Material
• Language: Polish
• Subjects: Polacy Rosja Syberia; Poles Russia Siberia; Arctic; Arctic Ocean; Kamchatka Peninsula; Benedict; Kamchatka; Yakutia; Yakuts; Siberia
• Online Access: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/196225

Niniejsza praca opisuje dzieje polskich badaczy, którzy dotarli na kresy ImperiumRosyjskiego po klęsce powstania styczniowego w 1863 roku a ich rewolucyjne odkryciaobaliły wszystkie dotychczasowe teorie rosyjskich uczonych. Składa się ona z czterechrozdziałów, wstępu, zakończenia i bibliografii. W pierwszym (Na syberyjskim zesłaniu)opisano rolę Syberii w systemie penitencjarnym Imperium Rosyjskiego oraz początekdziałalności naukowej powstańców styczniowych: Benedykta Dybowskiego, AleksandraCzekanowskiego i Wiktora Godlewskiego. Kolejne rozdziały stanowią opis poszczególnychekspedycji. Rozdział drugi (Na dzikich stepach za Bajkałem) poświęcony został pionierskimbadaniom nad fauną i florą Jeziora Bajkał, prowadzonym przez profesora BenedyktaDybowskiego i Wiktora Godlewskiego, a także działalności ekspedycyjnej AleksandraCzekanowskiego oraz Jana Czerskiego nad brzegami Oceanu Lodowatego, w Irkucku iKałtuku. W rozdziale tym starano się również wyjaśnić, dlaczego odkryte przez Polakównowe formy zwierzęce i roślinne okazały się rewolucyjne, obalając dotychczasowe teorierosyjskich uczonych. Rozdział trzeci (W krainie Kamczadali) poświęcony został kolejnymbadaniom Dybowskiego prowadzonym na terenie Kamczatki, w trakcie powtórnego, tymrazem dobrowolnego, pobytu w Rosji. W czwartym, ostatnim rozdziale pracy (WacławSieroszewski „Sirko” w kraju Jakutów) scharakteryzowano działalność WacławaSieroszewskiego w Jakucji, zwieńczonej opisem życia tamtejszych ludów (jest to do dziśnajdoskonalsza praca etnograficzna poświęcona Jakucji, z której czerpią inspiracjęwspółcześni naukowcy).Dodatkowo, w każdym rozdziale opisane zostały pokrótce poszczególne rejony Syberii, wktórych prowadzono ekspedycje naukowe, zarówno w ujęciu historycznym, jak iwspółczesnym (Jezioro Bajkał, Kamczatka, Wyspy Komandorskie, Jakucja). W pracy staranosię wykazać przykłady życzliwości władz rosyjskich dla polskich badaczy. Głównym celemniniejszej pracy jest właśnie akcentowanie takich przykładów, a dodatkowo ukazaniedrugiego oblicza Syberii, jako przybranej ojczyzny nauki polskiej i wybitnych jejprzedstawicieli. Autorka pragnęła przedstawić w pełnym kontekście miejsca cierpień pokoleńPolaków bez uprzedzeń oraz stereotypów. Polskie dziedzictwo narodowe na kresachImperium Rosyjskiego stanowi ważny element historii tak Polski, jak i Rosji. This essay describes the history of Polish researchers who have reached the Russian Empireborderlands after the failure of the January Uprising in 1863. Their revolutionary discoverieshave overthrowed all previous theories of Russian scientists. It contains a four chapters.Introduction, conclusion and bibliography. In the first (on the Siberian exile) describes therole of Siberia in the penitentiary system of the Russian Empire and the beginning of theJanuary Uprising of scientific activity: Benedict Dybowski, Alexander Czekanowski andVictor Godlewski. The following sections contains a description of the expedition. Thesecond chapter (on the wild steppes of the Baikal) has been dedicated to pioneering researcheson the flora and fauna of Lake Baikal led by Professor Benedict Dybowski and VictorGodlewski, as well as an expeditionary Alexander Czekanowski and Jan Czerski on the shoresof the Arctic Ocean, in Irkutsk and Kałtuku. This chapter seeks to explain why the Polesdiscovering on new forms of animal and plant proved to be a revolutionary, overthrowing theexisting theories of Russian scientists. Chapter Three (In the Land of Kamczadali) wasdevoted to further researches of Dybowski in Kamchatka, in the course of repeated, this timevoluntarily, stay in Russia. In the fourth, the last chapter of the work (Vaclav Sieroszewski"Sirko" in the country Yakuts) characterized the activity Wenceslas Sieroszewski in Yakutia,crowned with a description of the life of local peoples (this is still the best work ofethnographic dedicated to Yakutia, which are inspiration for modern scientists).In addition, each chapter briefly describes the various regions of Siberia, which was carriedout scientific expeditions, both in terms of historical and contemporary (Lake Baikal,Kamchatka Peninsula, the Commander Islands, Yakutia). The paper seeks to demonstrateexamples of the kindness of the Russian leaders for Polish researchers. The main purpose ofthis work is the emphasis of such examples, and additionally show the second face of Siberia,as adopted homeland of Polish science and its prominent representatives. The author wantedto show places where the Poles without prejudice and stereotypes. Polish heritage in theborderlands of the Russian Empire is an important part of Polish and Russian history .