| Summary: | Niniejsze opracowanie oparto na wartościach średnich miesięcznych temperatury powietrza z 10 stacji meteorologicznych położonych na Islandii z 60-lecia 1951-2010. Za anomalnie ciepłe lub zimne przyjęto takie miesiące, w których temperatura różniła się od średniej wieloletniej przynajmniej o 2 odchylenia standardowe. Zbadano przebieg roczny i częstość występowania anomalnie zimnych (AZM) i anomalnie ciepłych (ACM) miesięcy, tendencję zmian ich częstości w całym wieloleciu, wielkość anomalii oraz ich rozkład przestrzenny. Podjęto także próbę wyjaśnienia występowania anomalnie zimnych i ciepłych miesięcy na Islandii na podstawie wskaźnika cyrkulacji północnoatlantyckiej (NAO). W wieloleciu 1951-2010 stwierdzono 133 anomalnie ciepłych i 143 anomalnie zimnych miesięcy na Islandii. ACM pojawiły się w 58, a AZM tylko w 47 miesiącach badanego 60-lecia. Spośród 10 rozpatrywanych stacji zarówno anomalie dodatnie, jak i ujemne głównie występowały pojedynczo (33 ACM i 20 AZM) lub w parach (9 ACM i 8 AZM). Porównanie częstości występowania, zasięgu, długotrwałości i wielkości anomalii termicznych na Islandii wykazało, że anomalnie zimne miesiące występowały nieco częściej niż te anomalnie ciepłe. Ponadto AZM miały większy zasięg - częściej występowały jednocześnie na kilku stacjach. Aż 6 razy zasięg anomalnie zimnych miesięcy objął 5 stacji i aż trzykrotnie po 8 i 9 z nich. Niezwykle zimne miesiące najczęściej pojawiały się na stacjach położonych w północno-wschodniej części Islandii i wyróżniały się wielkością odchylenia od średniej miesięcznej temperatury powietrza. Znacznie częściej mieściły się w zakresach od -4,1 do -8,0°C (43 ze 143 AZM – 30,5%). Długotrwałość anomalii termicznych nie była zróżnicowana. AZM i ACM tworzyły tylko ciągi 2-miesięczne. Ze 133 anomalnie ciepłych miesięcy średnio na miesiąc przypadało 13 przypadków, ale w rzeczywistości liczba ta była bardzo zróżnicowana (od 2 w styczniu do 19 w sierpniu). Spośród 143 anomalnie zimnych miesięcy średnio na miesiąc przypadało 14 przypadków, ale ich liczba również była zróżnicowane i wahała się od 5 w styczniu i wrześniu do 22 w październiku. Ani ACM i AZM nie wykazały regularnego przebiegu rocznego. ACM częściej pojawiają się latem i częściej miały wtedy większy zasięg. Wielkoskalowa cyrkulacja atmosferyczna nie wyjaśnia w pełni występowania anomalii termicznych na Islandii. Wartości współczynnika korelacji między średnią miesięczną temperaturą powietrza, a wartościami indeksu Oscylacji Północnego Atlantyku były niskie i bardzo zróżnicowane. Występowaniu AZM sprzyja adwekcja mroźnych (arktycznych) mas powietrza z północy i północnego-zachodu (Einarasson 1976, Twardosz 2013). Study was based on average monthly temperature data from 10 meteorological stations located in Iceland recorded during the period 1951-2010. For anomalously warm or cold months was defined as having an average temperature different from long-term average by at least 2 standard deviations. The course of annual, incidence, the trend of their frequency throughout the 60 years period, the volume of anomalies and their spatial distribution of both abnormally warm (AWM) and cold (ACM) months were analyzed. Also attempted to explain the presence of anomalously cold and warm months in Iceland based on the circulation index of the North Atlantic Oscillation (NAO). In the period 1951-2010 was found 133 AWM and 143 ACM in Iceland. Exceptionally cold months appeared in 58 and exceptionally warm months in only 47 from 720 examined months. Both positive and negative anomalies mostly occur at single stations (AWM 33 and 20 ACM), or at two neighbouring stations (9 and 8 ACM). Comparison of the incidence, extent, duration and the size of thermal anomaly in Iceland showed that anomalously cold months were a bit more frequent than those anomalously warm. Moreover, ACM had a greater range - were more frequent at the same time on several stations. 6 times the range of anomalously cold months occurred at 5 stations and 3 times at 8 and also 9 of them. Extremely cold months appeared most often in north-eastern part of Iceland and also stood out in the amount of deviation from the mean monthly air temperature. Generally they were within the ranges of -4,1 to -8,0°C (43 from 143 ACM – 30,5%). Long-lasting thermal anomaly was not varied. AWM and ACM formed only a 2-month sequences. To 133 anomalously warm months on average per month were about 13 cases, but in reality this number was more diverse (from 2 in January to 19 in August). Of the 143 anomalously cold months on average per month were about 14 cases, but their number also was divers and ranged from 5 in January and September to 22 in October. Neither AWM and ACM showed no regular pattern of annual process. Exceptionally warm months occurred more often during the summer and then have a longer range at that time. Large-scale atmospheric circulation does not fully explain the occurrence of thermal anomalies in Iceland. The values of the correlation coefficient between the average monthly air temperature, and the values of the North Atlantic Oscillation index were low and very varied. Advection of cold air masses from north and north-west (Arctic) favors to the incidence of ACM (Einarsson 1976 Twardosz 2013).
|
|---|