| Summary: | The aim of this thesis is to present the influence of peaceeking missions for a new role of North Atlantic Alliance nowadays. The author proves that NATO's decision to go 'out of area' determined dialog about its futore and transformation.The first chapter of the thesis describes peace missions conducted by UN and peace support operations in which NATO troops are involved. Many different definitions (and their evolution) and typologies are presented. When it comes to NATO's operations three main aspects are taken into consideration: legal basis, command and control and use of force. The second chapter describes the practical aspect of NATO's involvment in peace support operations. Three different types of actions are analysed. The fisrt one is Bosnia and Hercegovina as a first example of North Atlantic Allince's activity outside its traditional boundaries. The second one is Afghanistan, where NATO tries to stabilize the situation and rebuild the country. The last example is Darfur, where NATO supported not only African Union but also United Nations to stop genocide taking place in Sudan. The third chapter of the thesis presents the evolution of NATO from the early begining in 1949, when the organization was established, until now. It is devided into three periods: Cold War, nighties and the period after 11 September 2001. The first part describes aims and rules of the Allinace during communist era. The second one shows how NATO changed its attitude towards security issues after the collapse of Soviet Union and how it involved in peace missions. The last part of the third chapter describes NATO's reaction on terrorist attacks on World Trade Center on 11 September 2001. It also presents its relations with European Union as an important and influential actor. Moreover, a new, global dimension of North Atlantic Alliance is described and some preditions for the future role of NATO is presented. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie ewolucji roli Sojuszu Północnoatlantyckiego od momentu powstania Organizacji do dnia dzisiejszego ze szczególnym uwzględnieniem wpływu jaki na jej kształtowanie miała decyzja o wyjściu NATO poza jej obszar traktatowy i zaangażowaniu się w misje pokojowe. Autor stara się udowodnić, że decyzja ta w sposób niepodważalny zdeterminowała to, czym jest w chwili obecnej Sojuszu Północnoatlantycki, a także zdominowała proces transformacji i adaptacji NATO do nowej sytuacji międzynarodowej. W pierwszym rozdziale pracy szczegółowo przedstawiono charakterystykę misji pokojowych ONZ oraz operacji wsparcia pokoju prowadzonych przez NATO. W przypadku działań Narodów Zjednoczonych skupiono się na zdefiniowaniu i ukazaniu ewolucji znaczenia pojęcia misja pokojowa. Druga część pierwszego rozdziału pracy w całości poświęcona została misjom pokojowym w doktrynie politycznej i wojskowej NATO, które zgodnie z terminologią Sojuszu Północnoatlantyckiego nazwane zostały operacjami wsparcia pokoju. Szczególnie dużo miejsca poświęcono tu trzem kwestiom: podstawie prawnej misji prowadzonych przez NATO, zagadnieniom dowodzenia i kontroli oraz stosunku do użycia siły podczas rozwiązywania konfliktu. Drugi rozdział pracy w całości poświęcony został opisowi praktycznego wymiaru zaangażowania się Sojuszu Północnoatlantyckiego w misje pokojowe. Jako pierwszy opisano udział Organizacji w rozwiązaniu konfliktu w Bośni i Hercegowinie w latach ’90 XX wieku, uznając misję tą za kluczową z punktu widzenia tematu tej pracy. Stanowi ona bowiem pierwszy przykład zaangażowania NATO w działania o charakterze pokojowym, na dodatek nie wynikające ściśle z artykułu 5 Traktatu Waszyngtońskiego. Za kolejny przykład wybrano Afganistan, w którym to Sojusz Północnoatlantycki aktywnie działa w ramach misji stabilizacyjnej. Jest to pierwsza operacja podczas której NATO zdecydowała się wyjść poza swój obszar traktatowy i zaangażować na pozaeuropejskim teatrze działań. Jako ostatni z przykładów wybrano działania Paktu w Darfurze, uznając je za dowód na przyjmowania przez NATO roli globalnego gwaranta bezpieczeństwa, który reaguje również na sytuacje nie mające bezpośredniego wpływu na bezpieczeństwo jego państw członkowskich. Trzeci i ostatni rozdział pracy w całości poświęcony został ukazaniu ewolucji NATO od momentu powstania organizacji w 1949 roku do chwili obecnej. Podzielony został on na trzy okresy: zimna wojnę, lata ’90 XX wieku oraz okres po 11 września 2001 roku. W pierwszym z nich przedstawiono sytuację w Europie po II wojnie światowej, która w znacznym stopniu przyczyniła się do podpisania Traktatu Waszyngtońskiego i założenia NATO. W drugiej części rozdziału trzeciego, traktującej o latach ’90 XX wieku skupiono się na ukazaniu ewolucji postrzegania przez Sojusz Północnoatlantycki kwestii bezpieczeństwa. Opisano kształtowanie się nowej architektury bezpieczeństwa europejskiego oraz miejsce jakie zajął w niej Pakt Północnoatlantycki. Zauważono, iż dzięki uczynieniu z misji pokojowych swojego nowego raison d’etre, Organizacja doskonale odnalazła się ona w nowej sytuacji, udowadniając tym samym, że jej dalsza obecność na arenie międzynarodowej jest nie tylko uzasadniona, ale wręcz potrzebna. Cezurę ostatniej części pracy wyznaczają ataki terrorystyczne na World Trade Center z 11 września 2001 roku, które po raz kolejny postawiły Sojusz Północnoatlantycki w obliczu całkowicie nowej sytuacji. W podrozdziale tym autor skupił się na reakcji NATO na terroryzm oraz jej relacjach z innym, rosnącym w siłę i znaczenie, aktorem stosunków międzynarodowych jakim jest Unia Europejska. Opisano także nowy, globalny wymiar Sojuszu, który coraz częściej decyduje się na podjęcie działań daleko poza swoim obszarem mandatowym. Na koniec przedstawiono różne opinie na temat dotychczasowych działań pokojowych NATO wraz z rekomendacjami co do ich dalszego kształtu i kierunku.
|
|---|