Ana Dili Söz Dizimi Tipolojisinin Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimine Etkisi

• Main Author: İkiz, Büşra
• Other Authors: Erdem, Mevlüt, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi
• Format: Master Thesis
• Language: Turkish
• Published: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü 2019
• Subjects: Söz dizimi; Dil tipolojisi; Dil aktarımı; Konu Başlıkları Listesi::Sosyal bilimler; ERIC Thesaurus::Languages; sami
• Online Access: http://hdl.handle.net/11655/7599

This study aims to reveal the effects of the syntactic structures of the native language of the B level students who learn Turkish as a foreign language when they create sentences or phrases. To examine this effect or to follow it for the instructors requires knowledge of many languages, and it is hardly possible to know all the mother tongues in any foreign language teaching class. Therefore, language typology and syntactic correlations will both provide a better understanding of this process and will facilitate understanding of other syntactic sequences related to them only by knowing the basic word order of languages. The typological findings show that the orders of the concepts such as subject, object and verb, which indicate grammatical relations, provide important assumptions about the arrangement of language in other structures. This study, which correlates linguistic correlations with foreign language teaching, examined the errors related to syntax, which are thought to originate from the mother tongue of the students under main headings: word order, sentence agreement, voice and subordinate clauses. 150 Turkish texts from the three most common word order in the world and thus in the students studied (50 SOV, 50 SVO and 50 VSO) are analyzed. The syntactic errors of the students were interpreted by establishing relations with their native languages in the light of typological correlations. In the findings, it was found out that the students who come from the languages whose basic constituent order is different from Turkish made much more syntactical errors, and these errors were observed to be overlapping with the mother tongue syntactic structures. The aim of this work is both to improve the quality of teaching Turkish as a foreign language and to strengthen the studentteaching relationship by providing the language typology awareness to the people who learn and teach Turkish as a foreign language. It also reveals the necessity of awareness of language typology and language transfer for the ones who prepare language material. KABUL VE ONAY . i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI . ii ETİK BEYAN . iii TEŞEKKÜR . iv ÖZET. vi ABSTRACT . vii İÇİNDEKİLER . viii KISALTMALAR DİZİNİ . xi GİRİŞ . 1 Tezin Konusu . 1 Araştırma Soruları . 2 Varsayımlar . 2 Yöntem . 3 Araştırmanın Sınırlılıkları . 4 Tezin Önemi . 5 1. BÖLÜM . 6 KURAMSAL ÇERÇEVE . 6 1.1 Dil Tipolojisi . 6 1.2 Dil Akrabalığı . 8 2.2.1 Ural Ve Altay Dilleri . 8 1.2.2 Hint Avrupa Dilleri . 9 ix 1.2.3 Hami-Sami Dilleri. 9 1.2.4 Kafkas Dilleri . 9 1.3 Dünya Dilleri ve Tipolojik Özellikleri . 9 1.3.1 Yapılarına Göre Dünya Dilleri . 10 1.3.2 Söz Dizimsel Tipoloji Açısından Dünya Dilleri . 12 2.BÖLÜM . 23 DİL ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR . 23 2.1 Ana Dili . 23 2.2 Yabancı Dil, İkinci Dil ve Hedef Dil. 23 2.3 Yabancı Dil Öğretimi . 24 2.3.1 Ana Dilinin Yabancı Dil Öğretimindeki Yeri. 25 2.4 Ara Dil . 25 2.5 Dil Aktarımı . 26 3.5.1 Genel Eğilimler . 27 3. BÖLÜM . 32 ANA DİLİ SENTAKTİK TİPOLOJİSİNİN YABANCI DİL ÖĞRETİMİNE ETKİSİ . 32 3.1 Anadil Sentaktik Tipolojisinin YDT Öğretimine Etkisi . 33 3.1.1 Öge Sıralanışı . 35 3.1.2 Cümle Uyumu . 38 3.1.3 Çatı . 38 3.1.4 Yan Cümleler . 39 4.BÖLÜM . 41 Verilerin İncelenmesi . 41 x 4.1 Çalışma Grubu . 41 Öge Sıralanışı . 41 Dil . 41 Sayı . 41 4.2 VERİLERİN TOPLANMASI . 42 4.3 VERİLERİN ANALİZİ . 43 4.3.1 Öge Sıralanışı . 43 4.3.2 Yan Cümleler . 61 4.3.3 Çatı . 68 4.3.4 Cümle Uyumu . 71 BULGULAR, YORUMLAR VE ÖNERİLER . 76 KAYNAKÇA . 80 ÖZGEÇMİŞ . 87 Bu çalışma yabancı dil olarak Türkçe öğrenen B seviyesindeki öğrencilerin cümle, cümlecik veya kelime grupları oluştururken yaptıkları hataların altında yatan ana dili sentaktik yapılarının etkisini ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Bu etkiyi incelemek veya öğretenler için takip etmek birçok dil hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirmektedir. Herhangi bir yabancı dil öğretim sınıfındaki ana dili farklılıklarını düşününce bu pek de mümkün olmaz. Bu yüzden, dil tipolojisi ve söz dizimsel bağıntılar bu süreci hem daha iyi anlamayı sağlayacak hem de sadece dillerin temel öge dizilimlerini bilerek onlarla ilgili diğer sentaktik dizilimleri anlamayı kolaylaştıracaktır. Tipolojik bulgular; gramatikal ilişkileri gösteren özne, nesne ve yüklem gibi kavramların dildeki dizilişlerinin dilin diğer yapılarının dizilişleri hakkında da önemli varsayımlar geliştirmeye yardım eder. Dilbilimi bağıntılarını yabancı dil öğretimi ile bağdaştıran bu çalışma; öğrencilerin ana dillerinden kaynaklı olduğu düşünülen söz dizimiyle ilgili hatalarını öge sıralanışı, cümle uyumu, çatı ve yan cümleler ana başlıkları altında incelemiştir. Dünyada ve dolayısıyla çalışılan öğrencilerde en çok rastlanan üç temel dizilimden 50 ÖYN, 50 ÖNY ve 50 YÖN olmak üzere toplam 150 öğrenciye ait yazılı Türkçe metinler incelenmiştir. Öğrencilerin yaptıkları söz dizimsel hatalar, tipolojik bağıntılar ışığında ana dilleriyle ilişki kurularak yorumlanmıştır. Bulgularda Türkçenin söz diziminden farklı olan dillerden gelen öğrencilerin çok daha fazla söz dizimsel hatalar yaptığı saptanmış, ana dil sentaktik yapılarıyla da bu hataların örtüştüğü görülmüştür. Bu çalışma; yabancı dil olarak Türkçe öğrenen ve öğreten kişilere dil tipolojisi farkındalığını kazandırarak hem öğrenci-öğreten ilişkisini güçlendirmeyi hem de yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin kalitesini artırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca kaynak malzeme hazırlayanların da dil tipolojisi ve dil aktarımı farkındalığının gerekliliğini ortaya koymaktadır.