PINARBAŞI (ADIYAMAN) APATİTLİ MANYETİT YATAĞININ JEOLOJİSİ, JEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE EKONOMİK POTANSİYELİ

• Main Authors: Hüseyin ÇELEBİ, Cahit HELVACI, Ali UÇURUM
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2010
• Subjects: manyetit; apatit; jeokimya; Pınarbaşı; başkalaşım; Pýnarbaþý; magnetite; apatite; geochemistry and metamorphism; -; Mineralogy; QE351-399.2; Kiruna
• Online Access: https://doaj.org/article/da4461b30ddb4ff9b66eaa1a62615c6b

Pınarbaşı Apatitli Manyetit Yatağı'nın yakın çevresinde, alttan üste doğru klorit, serisit ve kalkşistlerle re- kristalize kireçtaşlarından oluşan Permiyen yaşlı Malatya Metamorfitleri vardır. Eosen yaşlı Maden Karmaşığı'nın üstüne bir bindirme ile gelen bu oldukça kıvrımlanmış ve kırılmış başkalaşım kayaçları, yeşil şist fasiyesinde bir bölgesel ve bunu takip eden bir retrograd başkalaşım geçirmiştir. Klorit-serisit şistlere bağlı cevherleşmeler, manyetitli apatit mercekleri şeklindedir. Kuzey-güney doğrultulu, 15 m kalınlığa ulaşan cevher düzeyleri, yaklaşık 30º eğimle batıya dalmaktadır. Sahada masif, bantlı ve saçınımlı cevher tipleri ayırt edilmektedir. En önemli cevher minerali manyetittir. Bunu hematit, siderit, götit ve spekülarit izler. En değerli gang minerali olan flüora- patitin oranı yer yer 'a varmaktadır. Kuvars, kalsit, klorit ve serisit diğer yaygın gang mineralleridir. Ender olarak rutil, zirkon, monazit ve ksenotim gözlenir. Fe, P2O5 ve derinlik arasında uyumlu ve anlamlı bir bağıntı ile ardalanmadan kaynaklanan boşluk etkeni gözlenmektedir. Elementlerin sıklık dağılımları logaritmiktir. üzerinde Fe içeren manyetit rezervleri yaklaşık 78 Mt'dur. Ortalama Fe tenörü olan bu rezervlerin ortalama P2O5 derişimi %1,57'dir. Apatitte F derişimi %3,46 ile önemlidir. Ancak apatitin nadir toprak element (NTE) derişi- mi (900 ppm) ve manyetitin V derişimi (800 ppm) düşüktür. Klasik Kiruna tipi sedimanter apatitli manyetit yatağı olarak tanımlanan yatak, ekonomik bir işletmeye elverişli görülmemektedir.