Proces odrodzenia praw amerykańskich ludów rdzennych na przykładzie „prawa do ziemi” kanadyjskich Inuitów

• Main Author: Grzegorz Bonusiak
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: English; Polish
• Published: Wydawnictwa AGH 2015
• Subjects: Kanada; ludy rdzenne; Inuici; prawo do ziemi; History of scholarship and learning. The humanities; AZ20-999; Social sciences (General); H1-99; Indian; Nunavut
• Online Access: https://doi.org/10.7494/human.2014.13.2.85-102; https://doaj.org/article/d1f551db301444ac948392cfc1bfcdb0

Inuici zamieszkują tereny rozciągające się wzdłuż koła podbiegunowego, od Aleutów i Alaski, przez północnączęść Kanady, aż po należącą do Danii Grenlandię. Spis powszechny z 2006 roku wykazał, że w Kanadzie mieszkaich około 50 tysięcy. W II połowie XX wieku włączyli się oni do działań zmierzających do zmiany sytuacjiludów rdzennych zamieszkałych na terytorium Kanady. Początkowo marginalizowani i niedostrzegani przezbiałą większość byli w stanie skutecznie przeciwstawić się dominującej kulturze i utrzymać własną odrębność,a nawet uzyskać prawo do decydowania o własnych losach. Z sukcesem wykorzystali procesy występujące naarenie międzynarodowej i w polityce wewnętrznej Kanady, łącząc swe dążenia z działaniami Indian. Tak jakdla innych aborygenów rozsianych po całym świecie, tak i dla Inuitów zagadnieniem niezwykłej wagi byłoposiadanie i wykorzystanie ziemi i jej zasobów. Ukoronowaniem ich wysiłków stało się utworzenie z częścizamieszkanych przez nich obszarów odrębnego terytorium Nunavut. Artykuł przedstawia proces odrodzeniakanadyjskich Inuitów i obecny zakres ich samodzielności. Zwraca uwagę na uwarunkowania i procesy łącząceich z Indianami i Metysami, a także na przesłanki i konsekwencje odmienności losów i statusu Inuitów.Szczególnie wyeksponowany został problem „prawa do ziemi” i różne od europejskiego jego rozumienie.