Animal Cult in the Proverbs of the Shor Turks

• Main Author: BAĞCI, Atilla
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Türk Dil Kurumu 2020
• Subjects: Turkish,Kam (Shaman),Shor,Ulgen,proverbs,hunting; Türk,Şor,Kam (Şaman),Ülgen,Kuday,folklor,kültür,mit,atasözü,avcılık; Hatta; taiga
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdded/issue/57444/814512

Proverbs are a type of oral culture that directly affect society, and arewise sayings that the people to whom they belong have gained as a resultof experiences that date back centuries. Proverbs shed light on all areas oflife and carry important information about a people’s culture, economicstructure, worldview, societal relations and many other areas. Culturalcodes passed down from generation to generation by proverbs ensure thesurvival of folk culture. Adults make maximum use of proverbs as theyprepare the younger generations for life and educate them. This studyexamines the existence of animals that have become cults and have beenof great importance in the life of the Shor Turks. Although the ShorTurks living in the Kemerovo region within the borders of the RussianFederation are officially Christian Orthodox, they are essentially theoffspring of Turkic shamanism. Many elements of this shamanism havefound their reflection, especially in hunting. Hunting is very importantfrom a religious point of view for the Shor Turks, It is said that “huntingis religion, religion is hunting”. For this purpose, hunters performed anumber of religious rituals before and after the hunt. Shor Turks areconstantly in close proximity to horses, dogs, sheep, goats, and otherdomesticated animals as well as deer, bears, wolves, foxes, etc. As such,they have made maximum use of wild animal and bird imagery. They havebenefited from the positive and negative characteristics of these animals.In taiga - steppe culture - it is clear in the proverbs of the Shor Turkshow important some animals are culturally, economically, and religiouslyto the people. Of special importance at the center of Turkish mythologyand socio-cultural life are horses, wolves, birds and deer. Especially theproverbs enriche the oral culture of the animal cult of the Shor Turks. Asa result of the study of the proverbs of the Shor Turks, it is seen that manyproverbs also exist in Turkish culture in Anatolia, unchanged. Atasözleri toplumu doğrudan etkileyen sözlü kültürün bir türü olup,ait olduğu halkın, asırlara dayanan yaşanmış olaylar sonucunda kazanmışolduğu doğru hüküm cümleleridir. Hayatın her alanına ışık tutanatasözleri halkın kültürü, iktisadi yapısı, dünya görüşü, toplumun sosyalilişkileri ve daha birçok alana dair önemli bilgiler taşırlar. Atasözleriylekuşaktan kuşağa aktarılan kültür kodları halk kültürünün yaşamasınıtemin etmektedir. Yetişkinler genç kuşakları hayata hazırlarken, onlaraeğitim verirlerken atasözlerinden maksimum seviyede faydalanırlar.Bu çalışmada Şor Türklerinin yaşantısında büyük öneme sahip ve külthâline gelmiş hayvanların varlığı incelenmiştir. Rusya Federasyonusınırları içinde Kemerovo Bölgesinde yaşayan Şor Türkleri resmiyetteHıristiyan Ortodoks olmalarına rağmen özünde Şamanizme bağlı birTürk boyudur. Şamanizm inancına ait birçok unsur, özellikle avcılıktayansımasını bulmuştur. Tarih boyunca yaşamlarını avcılık, balıkçılık, bitkitoplayıcılığı, tarım ve cüzi oranda madencilik-demircilikle sürdürmüşoldukları tarihi kaynaklarda yer almaktadır. Avcılık dinî bakış açısındançok önemlidir, hatta Şor Türkleri için “Avcılık din, din de avcılıktır”denilmektedir. Bunun için de avcılar av öncesinde ve av sonrasındabirtakım dini ritüeller icra etmişlerdir. Şor Türkleri sürekli olarak yakınşekilde ilişki içinde oldukları at, köpek, koyun, keçi gibi evcil, geyik, ayı,kurt, tilki vb. gibi yabani hayvanlar ve kuşlardan azami düzeyde istifadeetmişlerdir. Bahse konu hayvanların olumlu ve olumsuz özelliklerindenfaydalanmışlardır. Tayga - bozkır kültüründe iktisadi ve dinî bakımdan kültolmuş bazı hayvanların o halk için her bakımdan ne kadar önemli olduğuŞor Türklerinin atasözlerinde açık şekilde görülmektedir. Özellikle at,kurt, kuş ve geyik Türk mitolojisi ve sosyo-kültürel hayatının merkezindebulunmaktadır. Hayvan kültü Şor Türklerinin sözlü kültürünü, özelliklede atasözlerini çok zenginleştirmektedir. Şor Türklerinin atasözlerininincelenmesi neticesinde birçok atasözünün hiç değişmeden Anadolu’daTürk kültüründe de var olduğu görülmektedir.