Duma Monarşisi Dönemi Rusya’sında Devlet-Kilise İlişkileri: Zugzwang Kanunu

• Main Author: BOGOMOLOV, Andrey
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Russian
• Published: Tekin Aycan TAŞCI 2019
• Subjects: Duma monarşisi,Rusya Ortodoks Kilisesi,Kutsal Sinod,Temel Kanunlar,Devlet Duması,P.S. Stolıpin; Duma monarchy,Russian Orthodox Church,Holy Synod,Basic Laws,State Duma,P. A. Stolypin; Думская монархия,Православная Российская Церковь,Святейший Синод,Основные законы,Государственная дума,П. А. Столыпин; Ön; Тупик
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/trad/issue/48808/608292

Bu makale, 1906-1917 yılları arası dönemde Rusya’da dini ve siyasi otoritelerin devlet ve kilise arasındaki anlaşmazlıkları çözme girişimleri hakkındadır. Yazar, bu ilişkilere dair kilise ve hükümet tarafından hazırlanan reform tasarılarının özelliklerini ve 1906 tarihli Temel Rusya İmparatorluğu Kanunları’nın (kilise yönetimi ve yasaları özel düzeni hakkındaki) 65. maddesinin hayata geçirilmesiyle alakalı olarak ortaya çıkan hukuki çatışmaları incelemektedir. Makalede ayrıca Duma Monarşisi döneminde Ortodoks Kilisesi’nin durumunu güçleştiren ve devlet-kilise ilişkilerine dair reformlarda başarısızlığa yol açan unsurlar da ele alınmaktadır. Makalede esas itibarıyla dini ve siyasi erklerin anlaşmazlıkları çözmek için ortaya koydukları prensip ve yaklaşımlardaki çatışmaların kapsamlı analizi yapılmaktadır. İncelenen dönem “Zugzwang Hukuku” olarak adlandırılan olgunun ortaya çıkışına neden oldu. Bu dönemde ortaya konulan hukuki düzenleme önerileri, Monarşi devletinde krizi daha da derinleştirdi. Predsobornıy (Ön Konsül) olarak adlandırılan kurumda Rusya Ortodoks Kilisesi’nin devlet ile ilişkileri hakkında nizamname tasarısı hazırlandı. Hazırlanan nizamnamede geleneksel milli devlet hukuku ve Ortodoks Kilisesi’nin kanuni normları esas alındı. Fakat Ön Konsil’in faaliyetleri ertelendi. Konsil tarafından hazırlanan ve Temel Kanunlarda değişiklik öngören tasarı ise uygulamaya konulmadan rafa kaldırıldı. P.A. Stolıpin hükümeti bunun yerine düzenleme için başka bir yol önerdi. Buna göre devlet-kilise ilişkileriyle sıkı sıkıya bağlı olan dini yasalarda reforma gidilmesi gerekiyordu. Bu öneri, Kutsal Sinod’un görüşü alınmadan ortaya konulmuştu. İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan söz konusu proje, Kilise efradına göre Temel Kanunlar çerçevesinde Ortodoks Kilisesi halklarını çiğnemekteydi. Stolıpin’in reform çalışması çıkmaza girdi. Devlet ve kilise ilişkileri Temel Kanunların 65. Maddesine göre gerçekleştirilmeye devam edildi. Fakat bu maddenin işleyiş düzeni belirsiz kaldı. Bu sebeple hem din hem de kilise yasaları, Devlet Duması’nda tartışma konusu oldu. Devlet-kilise ilişkilerindeki anlaşmazlıklara dair tartışmalar halka da sirayet etti. Bu durum, devlet ile kilise arasındaki uçurumu kapama çabasına Şubat 1917’de olumsuz şekilde yansıdı. Makale, Ortodoks Kilisesi’nin hukuki statüsü, Rusya’daki iç siyasi gelişmelerin özellikleri ve ülkenin yaşadığı sarsıntının önkoşulları hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. This paper deals with the attempts of thespiritual and secular authorities in Russia to resolve the discrepancies inrelations between the State and the Orthodox Church in 1906–1917. The authorexamines such aspects as the characteristics of church and government reformprojects of these relations, law collisions related to the implementation ofarticle 65 of the Basic Laws of the Russian Empire in 1906 (on a specialprocedure for church administration and legislation). It also pays attention tofactors that complicated the situation of the Orthodox Church during the Dumamonarchy, contributed to the failure of the reform of state-church relations.The main contribution of the research composed in a comprehensive analysis ofthe conflict of principles and approaches proposedby the spiritual and secular authorities to resolve discrepancies. In thisperiod this caused such the phenomenon as “law zugzwang” — the legislativeproposals on solving this problem only strengthen the crisis of the monarchiststate. The project on the attitude of the Orthodox Russian Church to theState Power was developed in the Pre-Council Institution. It was based on thetraditions of national state law and the canonical norms of the OrthodoxChurch. However, the Church Council was postponed. The project itself required amendments to the Basic Lawsand remained unrealized. The government of P. A. Stolypin proposedanother way of transformation. It consisted in the reforming of religiouslegislation, which was closely connected with state-church relations. At thesame time, the government ignored the point of view of the Holy Synod. Theproject of the Ministry of the Interior, according to the church community,also offend the rights of the Orthodox Church under the Basic Laws. So, Stolypin’sreform stalled. The Relations between the state and the Church continued to beunder Article 65 of the Basic Laws. But the special procedure for its actionwas not cleared. Therefore, not only religious, but also church legislation hasbecome the subject of consideration in the State Duma. The discrepancies inState-Church relations have become the part of public policy. It alsoinfluenced the ability of the spiritual and secular authorities to avoid abreak in February 1917. The paper gives valuable information about the law status of the Orthodox Church, thecharacteristics of the internal political development of Russia and thebackground of the shocks that the country experienced. Данная статья посвящена попыткам духовной исветской властей в России разрешить противоречия в отношениях государства иПравославной Церкви в 1906–1917 гг. Автор рассматривает такие аспекты темы какособенности церковного и правительственного проектов реформы этих отношений,правовые коллизии, связанные с реализацией статьи 65 Основных законовРоссийской империи 1906 г. (об особом порядке церковного управления изаконодательства). Внимание также уделяется факторам, которые осложнялиположение Православной Церкви в период Думской монархии, способствовалинеудачам реформирования государственно-церковных отношений. Основной вкладданного исследования заключается в комплексном анализе конфликта принципов иподходов, предлагаемых духовной и светской властью для разрешения противоречий.В рассматриваемый период это стало причиной такого явления как “правовойцугцванг” — законодательные предложения по решению этой проблемы лишьусугубляли кризис монархического государства. На Предсоборном Присутствии былвыработан проект положения об отношении Православной Российской Церкви кГосударственной власти. В его основу были положены традиции национальногогосударственного права и канонические нормы Православной Церкви. Однако Соборбыл отложен. Сам проект требовал внесения изменений в Основные законы и осталсянереализованным. Правительство П. А. Столыпинапредложило другой путь преобразований. Он заключался в реформированиивероисповедного законодательства, которое было тесно связано с государственно-церковнымиотношениями. При этом правительство игнорировало точку зрения СвятейшегоСинода. Проект, подготовленный Министерством внутренних дел, по мнениюцерковной общественности, нарушал также права Православной Церкви по Основнымзаконам. Реформа Столыпина зашла в тупик. Отношения государства и Церквипродолжали строиться по статье 65 Основных законов. Но особый порядок еедействия не был разъяснен. Поэтому не только вероисповедное, но и церковноезаконодательство стало предметом рассмотрения в Государственной думе.Противоречия в государственно-церковных отношениях стали частью публичнойполитики. Это также оказало влияние на возможности духовной и светской властейизбежать разрыва в феврале 1917 года. Статья дает ценную информацию о правовом статусеПравославной Церкви, особенностях внутриполитического развития России ипредпосылках потрясений, которые пережила страна.