Presenet Situation of the Small Peoples and Their Languages of the Russian North I: Samoyet Peoples and Samoyedic 1: Nenets and Nenets Samoyedic

• Main Author: YÜKSELEN PELER, Gökçe
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Ülkü ÇELİK ŞAVK 2020
• Subjects: Samoyeds,Samoyedic,Nenets,Nenets Samoyedic,multilingualism; Samoyetler,Samoyetçe,Nenets Samoyetleri,Nenets Samoyetçesi,çok dillilik; Rus’; Enets; greenlandic; nenets; Nganasan*; Russian North; saami; samoyed*; Selkup; Tundra
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdd/issue/52087/596440

Contemporary Samoyeds are made up of Enets, Nganasans,Selkups and Nenets, and the most numerous of these peoples is the latter. Nenetsis not only a language with the highest number of speakers among the Samoyediclanguages but together with Western Greenlandic and Northern Saami one of thatof all languages of the North. As for that of the languages of the RussianNorth, it is the indigenous language with the highest number of speakers.Nenets Samoyedic, which has three dialects, is used in education and forproduction of literary works even though parochially. The first writtenlanguage of Nenets Samoyedic was formed by Orthodox missionaries at the end of19th century. However it did not last long. The written languageused today was formed in 1931 based on the Bolshaya Zemlya dialect of theTundra Nenets. Nenets Samoyedic had been used for inter-cultural communicationup to the beginning of the 20th century by Nenets, Khanties, Mansiesand Komi-Ziryans but was gradually replaced by Komi-Ziryan then on. Günümüzde NenetsSamoyetleri, Enets Samoyetleri, Nganasan Samoyetleri ve Selkup Samoyetlerindenoluşan Samoyet halkları içerisinde en kalabalık nüfusa sahip olan halk NenetsSamoyetleridir. Nenets Samoyetçesi ise, sadece Samoyet lehçeleri içerisindedeğil, bütün Kuzey dilleri içerisinde Batı Gröndlandca ve Kuzey Saam Fincesi ile birlikte en çokkonuşura sahip lisanlardan biridir. Rus Kuzeyi’nin ise en çok konuşura sahipyerli dilidir. Üç ağzı bulanan Nenets Samoyetçesinin sınırlı da olsa eğitimamaçlı kullanılan bir yazılı dili ve edebiyatı mevcuttur. Nenets Samoyetçesininilk yazılı dili, 19. yüzyılın sonlarında Ortodoks misyonerler tarafındanoluşturulmuşsa da bu yazılı dil uzun soluklu olmamaıştır. Günümüzde kullanılanyazılı dil ise tundra bölgesinde konuşulan Nenets Samoyetçesinin Bolşaya Zemlyaağızcığı temel alınarak 1931 yılında oluşturulmuştur. 20. yüzyılın başlarınakadar Nenets Samoyetçesi, Nenets Samoyetleri, Hant-Ostyak Ugorları, Mans-VogulUgorları ve Komi-Ziryan Finleri arasında ortak iletişim dili olarakkullanılmıştır. Ancak 20. yüzyılın başlarından itibaren bu işlev, tedricenKomi-Ziryan Fincesi tarafından ikame edilmişitr.