Saha Türkleri, Hantı-Mansi, Nenets Topluluklarında Ayı Töreni ve Törende Kullanılan Çalgılar

• Published in: Bilig
• Main Author: GÖHER VURAL, Feyzan
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Ahmet Yesevi Üniversitesi 2019
• Subjects: Ayı Töreni,Saha (Yakut) Türkleri,Hantı Mansi,Nenets,müzikoloji; Orta; nenets; Mansi
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/43127/526772; https://doi.org/10.12995/bilig.526772

Tören ve festivaller, bir topluluğun kültürel zenginlikleri içinde önemli biryere sahiptir. Törenlerde yer alan uygulamalar, toplumun tarihi ve sahipolduğu değerleri hakkında önemli ipuçları barındırır.Saha (Yakut) Türkleri ile Sibirya’nın yerli halklarından oldukları düşünülen Hantı-Mansiler, Nivhler ve Nenetsler arasında yüzlerce yıllık birgeçmişe sahip olan “ayı töreni”, içerdiği ritüller ve müzikal uygulamalaraçısından kendine has, farklı özellikler barındırır. Orta Asya Türk ve yakınkomşu/akraba toplulukları arasında, doğa varlıklarını kutsal sayma inanışıile bağlantılı olan bu tören, kapsamlı ritüeller içerir. Ayının avlanması,öldürülmesi ve etinin yenmesi bazı uygulamalar eşliğinde yapılır. Buuygulamalar içinde müzik ve çalgılar özel bir yere sahiptir.Betimsel karakterli bu çalışma, ağırlıklı olarak Rusça, bunun yanı sıraTürkçe ve İngilizce kaynakların taranması ve alan araştırması sonucu eldeedilen bulguların, tarihsel ve müzikolojik saptamalarının yapılması, yorumlanmasına dayanmaktadır. Çalışmada Ayı Töreninin kökeni, ritüelleri,bu törende kullanılan çalgıların yanı sıra, sadece bu tören ile özdeşleşenbrevne gibi çalgıların nitelikleri, kullanılış amaçları vurgulanmıştır.