Şemseddin Sâmî’nin ''Robenson'' Çevirisi İçin Türkiye Türkçesi Ekseninde Bir Çeviri Değerlendirmesi

• Published in: Journal of Turkish Research Institute
• Main Author: ÜSTÜN, Mehmet Cihat
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Atatürk Üniversitesi 2019
• Subjects: Şemseddin Sâmî,Robenson Romanı,Çeviri,Çeviri Problemi,Çözüm Önerisi; Semseddin Sami,Robinson Novel,Translation,Translation Problem,Solution Proposal; Rendu; sami
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/43122/522473; https://doi.org/10.14222/Turkiyat3913

Gelişen ve değişen dünyada insanlar, kendi kültürü ve yaşantısı dışında başka kültürleri tanımayı ister. Türk edebiyatı tarihi incelendiğinde, Doğu'nun örnek alındığı dönemde Arap ve Fars edebiyatının güzide eserleri Türkçeye çevrilmiştir. Bu çeviri çalışmaları Türk edebiyatının olgunlaşmasına vesile olmuştur. Tanzimat ile başlayan ve Batı yönünde gelişen dönemde roman, tiyatro gibi türler çeviri yoluyla edebiyatımıza girmiştir. Çeviri faaliyetleri neticesinde Türk kültür ve edebiyatına tanıtılmaya çalışılan çok sayıda eser olmuştur. Bunlardan birisi de Daniel Defoe’nin yazdığı Ambroise Rendu’nun Fransızcaya çevirdiği oradan da Şemseddin Sâmî’nin Türkçeye tercüme ettiği “Robenson” adlı romandır. Bir dilde ve kültürde var olanı başka dile ve kültüre aktarmak beraberinde birtakım problemleri de getirebilir. Bir dilde var olan bir kullanım, başka bir dilde mevcut olmayabilir. Kaynak dilde bulunan bazı ifadeler hedef dilde henüz kavramlaşmamış olabilir. Kaynak dil ile hedef dilin sözcük yapımı, sözcük bilgisi ve söz dizim özellikleri birbiriyle uygun bir nitelik göstermeyebilir. Bu nedenle tercüme faaliyetlerinde mütercimler bazı sorunlarla karşılaşabilirler. Bu düşünceler çerçevesinde Şemseddin Sâmî’nin Daniel Defoe’ye ait olan Fransız Ambroise Rendu’dan çevirdiği Robenson romanı tarafımızca incelenmiş ve bu çalışmada Şemseddin Sâmî’nin çevirdiği Robenson romanı üzerinde tespit edilen bazı çeviri problemleri maddeler halinde sıralanmış, Türk dilinin sahip olduğu nitelikler çerçevesinde bu problemlerin giderilmesi için bazı öneriler sunulmuştur. Humans want to know different cultures in the developing and changing world apart from their own cultures and livings. When we analyze the Turkish Literature in the term of the heyday of East, eximious works of Arabic and Persian literature have been translated into Turkish. These translation studies have contributed to develop Turkish Literature. In the period that started with Tanzimat and developed in the direction of west, novel and theater entered the literature through translation and many works were brought to Turkish literature through translation from western literature. As a result of translation activities, many works have been tried to be introduced to Turkish culture and literature. One of them is a novel named "Robinson", written by Daniel Defoe, translated by Ambroise Rendu into French, and translated by Semseddin Sami into Turkish from the French version. Transferring one language and culture to another language and culture may include a number of problems. A usage in a language may not be available in another. Some expressions on the source language may not yet have been conceptualized on the target language. The source language and the target language may not match in terms of word structure, lexicology, and syntax features. For this reason, translators may encounter some problems in translation activities. In the framework of these thoughts, Robinson’s novel, Daniel Defoe, which was translated by Semseddin Sami from French Ambroise Rendu, has been examined by us, and, in this study some translation problems have been specified, and some suggestions have been proposed in order to overcome these problems in the context of the qualities that the Turkish language has.