ÜÇ ÜLKEYE BÖLÜNMÜŞ ÇOK DİLLİ BİR HALK: HAMNİGANLAR VE DİL DURUMLARI

• Published in: Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
• Main Author: PELER, Gökçe Yükselen
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Ayla KAŞOĞLU 2017
• Subjects: Hamniganlar,Hamnigan Moğolcası,Evenk Tunguzcası,Moğollaşma; Evenk
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/avrasyad/issue/42254/509436; https://doi.org/10.33692/avrasyad.509436

17. yüzyıl sonrasında Çarlık Rusyası‟nda Nerçinsk Tunguzları olarak bilinen ve diğerTunguzlar tarafından At Tunguzları olarak adlandırılan Tunguz öbeğinin ahfadı, günümüzdeHamniganlar adı altında, Rusya Federasyonu, Moğolistan ve Çin Halk Cumhuriyeti olmak üzereüç ülkede yaşamaktadırlar. Hamniganlar bu üç ülkenin hiçbirinde resmî olarak Hamnigan kimliğiile tanınmamaktadırlar. Rusya Federasyonu‟nda Buryat, Moğolistan‟da Moğol ve Çin HalkCumhuriyeti‟nde Evenk olarak tanınmışlardır. Bu durum, Hamniganların etnik ve dillik durumlarıile ilgilidir. Hamnigan kelimesi kendisi, Moğolcada „Evenk Tunguzu‟ demektir. Hamniganlar iseher üç ülkede de kendilerine has bir Moğolca değişkesi konuşmaktadırlar. Günümüzde Çin HalkCumhuriyeti‟nde Moğolcanın yanında Evenk Tunguzcası da konuşmaktadırlar. Yakın geçmişekadar Moğolistan‟da da Evenk Tunguzcası konuştuklarına dair belirtiler mevcuttur.Hamniganların dilinin Rusya Federasyonu‟nda neredeyse tamamen Buryatlaştığı ve Ruslaştığıdüşünülmektedir. Moğolistan‟da da Hamnigan Moğolcasının büyük oranda Buryat Moğolcasınınve Halha Moğolcasının etkisi altında olduğu görülmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti‟ndekiHamniganlar ise, dillerini en fazla muhafaza edebilmiş Hamnigan topluluğudur. Hamniganlarküçük ama etnik bakımdan oldukça çeşitli coğrafyada yaşamaktadırlar. Ruslar, Çinliler ve çeşitliMoğol halkları ile Tunguz halkları, Hamniganların birlikte yaşadıkları halklardır. Bu kültürelçeşitlilik, tabii olarak, Hamniganların çok dilli ve çok değişkeli bir halk olması sonucunu ortayaçıkarmıştır.