KIRGIZ KAHRAMANLIK DESTANI “MANAS”IN İKİDİLLİ AKADEMİK SERİSİ “SSCB HALKLARININ DESTANLARI

• Main Author: ALİEVA, Alla
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Russian
• Published: Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Derneği 2018
• Subjects: İki dilli akademik seri “SSCB Halklarının Destanları”,Kırgız Kahramanlık Destanı “Manas”; bilingual academic series "The Epic of the peoples of the Soviet Union",Kyrgyz national epos "Manas".; двуязычная академическая серия «Эпос народов СССР»,киргизский народный героический эпос «Манас».; Rus’; Крайн*; Siberia
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/folklor/issue/36547/415845

Makale, sadece Slavları değil, aynı zamanda Türk, Moğol, FinSibirya, Uzak Kuzey, Uzak Doğu’nun ve Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan farklıhalkların folklorunun tespiti, yayın ve araştırma tarihini kısyirminci yüzyılın ilk yarısında, Sovyetler Birliği'nin çeşitli cumhuriyetlerinde 1930'larınbaşlarında devlet tarafından cömertçe finanse edilen araştırma enstitülerininkurulmasından sonra devam etti. Bu kurumların çalışanlaeserleri toplamak için folklor keşiflerini sistemli bir şekilde yürüttüler ve paha biçilemezfolklor arşivleri yaptılar. Makaledeki bu tez, Kırgız halkının dâhice yazmış olduğu ManasDestanı’nın toplanması, saklanması, yayınlanması ve okunmasının tarihini kısa özellikleriile açıkça göstermektedir.Sovyetler Birliği'ndeki 40-50'li yıllarda bir dizi destanın derlenmesi ile her şeydenönce Kırgız destanı “Manas”ın bilimsel olarak ele alınması ve sosyolojik yorumlarınperiyodik olarak incelenmesine başlandı.60’lı yıllarda “bu tür anıtsal eserlerin rehabilitasyonu” başlamış, SSCB BilimlerAkademisi tarafından düzenlenen bir dizi bilimsel konferans gerçekleştirilmiş ve bu eserlerenesnel bir bilimsel değerlendirme yapılmıştır.SSCB halklarının epik mirasındaki ilklerden biri Kırgız destanı “Manas”ın gerigetirilmesidir. Manas destanı 1952'de Kırgızistan'ın başkenti Frunze'de (şimdi Bişkek)düzenlenen ülke folklorunun ilk bilimsel konferansına adanmıştı.Sonrasında dört ciltlik Manas Destanı’nın yayınlandığı iki dilli bir akademikbilimsel dizi “SSCB halklarının Destanı” olarak yaratıldı. The articlebriefly describes the history of fixation, publication and research of folkloreof different peoples who were part of the Russian Empire, not only Slavic, butalso Turkic, Mongolian, Finno-Ugric, numerous peoples of the Caucasus, Siberia,the Far North and the Far East. This tradition was continued in the first halfof the twentieth century, after the establishment of research institutes invarious republics of the Soviet Union in the early 1930s, generously financedby the state. Employees of these institutions systematically conducted folkloreexpeditions to collect works of different genres of folklore — they madeinvaluable folklore archives. This thesis in the article clearly illustratesthe brief characteristics of the history of collecting, storing, publishing andstudying the heroic epic created by the genius of the Kyrgyz people — the epic"Manas".In 40-50-ies inthe Soviet Union a series of epic monuments — first of all, the Kyrgyz epic"Manas" — began to get in the scientific community and in theperiodicals of the vulgar-sociological interpretation.In the 60s of thetwentieth century began the "rehabilitation" of such monuments — washeld a number of scientific conferences organized by the Academy of Sciences ofthe USSR, giving these monuments an objective scientific assessment.One of the firstin the epic heritage of the peoples of the USSR returned Kyrgyz epic "Manas".It was dedicated to the first scientific conference of the country's folklore,held in 1952 inthe Kyrgyz capital city of Frunze (now Bishkek).Soon a bilingualacademic scientific series "the Epic of the peoples of the USSR" wascreated, in which the publication of the epic "Manas" in four volumeswas published. В статье кратко охарактеризована историяфиксации, публикации, исследования фольклора разных народов, входивших в составРоссийской империи, не только славянских, но и тюркоязычных, монголоязычных,финно-угорских, многочисленных народов Кавказа, Сибири, Крайнего Севера иДальнего Востока. Эта традиция была продолжена в первой половине ХХ века, послетого, как в разных республиках Советского Союза в начале 30-х годов былисозданы научно-исследовательские институты, щедро финансировавшиесягосударством. Сотрудники этих институтов систематически проводили фольклорныеэкспедиции для сбора произведений разных жанров фольклора — они составилибесценные фольклорные архивы. Этот тезис в статье наглядно иллюстрирует краткаяхарактеристика истории собирания, хранения, публикации и изучения героическогоэпоса, созданного гением киргизского народа — эпоса «Манас».В 40–50-е гг. в Советском Союзе рядэпических памятников — прежде всего киргизский эпос «Манас» — стал получать внаучной среде и в периодической печати вульгарно-социологическое толкование.В 60-е годы ХХ века началась«реабилитация» таких памятников — был проведен ряд научных конференций,организованных Академией наук СССР, давших этим памятникам объективную научнуюоценку.Одним из первых в эпическое наследиенародов СССР вернулся киргизский эпос «Манас». Ему была посвящена перваянаучная конференция фольклористов страны, проходившая в 1952 г. в столице Киргизиигороде Фрунзе (ныне — Бишкек). Вскоре была создана научная двуязычнаяакадемическая серия «Эпос народов СССР», в рамках которой и было опубликованоиздание эпоса «Манас» в четырех томах.