OSMANLI TAŞRA YÖNETİCİLERİNİN TANZİMAT REFORMLARINA YAKLAŞIMINA DAİR BİR MUKAYESE: ERZURUM EYALETİ VALİLERİNİN TUTUMLARI VE MEHMET KÂMİL PAŞA’NIN ERZURUM MEMURİYETİ (1839-1846)

• Published in: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
• Main Author: TORAMAN, Ömer
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Fırat University 2023
• Subjects: Eyalet;Vali;Tanzimat; Province;Governor;Tanzimat; Historical; Comparative and Typological Linguistics; Tarihsel; Karşılaştırmalı ve Biçimsel Dilbilim; sami
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/firatsbed/issue/80011/1341072; https://doi.org/10.18069/firatsbed.1341072

Başkente uzak eyaletlerden olan Erzurum eyaleti 1845 yılında Tanzimat’a dâhil edildi. 1839 yılından, 1845 yılına kadar, Erzurum eyaleti valiliği görevini yürütenlerden Halil Kâmilî Paşa, Tanzimat’ın askeri hükümlerinin bu eyalette uygulanmasına karşı çıkmış, netice alamayınca görevinden istifa etmiştir. Böylece Tanzimat hükümlerinin, bütün yönleri ile uygulanması konusunda kendisine gönderilmek üzere hazırlanan talimat muhatapsız kalmıştır. Halefi Bekir Sami Paşa, Tanzimat hükümlerinin uygulanması için gayret gösterdi ise de eyaletin konumu, büyüklüğü, Van, Muş ve Çıldır sancaklarında karşılaşılan güçlükler karşısında, tecrübesizliğinin bir neticesi olarak Meclis-i Vâlâ ve Sadaret tarafından başarısız bulundu. Eyalet genelinde sorunların tespiti ve çözümü için, Meclis-i Vâlâ azası Mehmet Kâmil Paşa özel görevle Erzurum’a gönderildi. Mehmet Kâmil Paşa Tanzimat hükümlerinin uygulanması hususunda önemli adımlar attı. Tecrübesizliği sebebiyle görevden alınan Bekir Sami Paşa’nın yerine, daha önce Erzurum valiliği görevini yürütmüş olan, Esat Muhlis Paşa ikinci defa Erzurum valisi olarak atandı. Esat Muhlis Paşa, Mehmet Kâmil Paşa’nın başlatmış olduğu faaliyetleri devam ettirmiş, Tanzimat hükümlerinin bütün yönleri ile uygulanması için çalışmıştır. Özellikle Van, Muş ve Çıldır sancaklarında karşılaşılan güçlükler, Esat Muhlis Paşa’nın döneminde tam olarak çözülememiş, halefi valilerin de gündeminde olmaya devam etmiştir. Tanzimat hükümlerinin uygulanmasında merkezdeki reformcu grubun beklentisi, reform karşıtı valilerin tutumları ve tecrübesiz valilerin uygulamaları nedeniyle, tam olarak karşılanamamıştır. Erzurum province, one of the provinces far from the capital, was included in the Tanzimat in 1845. From 1839 to 1845, Halil Kâmilî Pasha, one of the governors of Erzurum province, opposed the implementation of the military provisions of the Tanzimat in this province, and resigned from his post when he could not achieve any results. Thus, the instruction prepared to be sent to him regarding the implementation of ...