Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat Romanında Yapı ve İzlek

• Published in: Gaziantep University Journal of Social Sciences
• Main Author: KARADENİZ, Havvaana
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Gaziantep Üniversitesi 2022
• Subjects: Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat;Şemsettin Sami;toplumsal baskı;gelenekler;hürriyet; Taaşşuk-ı Talât and Fitnat;Şemsettin Sami;social pressure;traditions;freedom; Edebiyat; Literature; Orta; Ön; Olay; sami
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/73087/1061334; https://doi.org/10.21547/jss.1061334

Türk edebiyatında roman türünün ilk örneklerinden biri olan Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat, Tanzimat döneminde sıkça ele alınan, birbirine âşık iki gencin eski gelenek ve göreneklerin etkisiyle bunalıma ve ölüme sürüklenişinin gözler önüne serildiği bir romandır. Devrin toplumsal bir sorunu hâline gelen görücü usulü ile evliliğin doğurduğu vahim sonuçlar ve ailelerin gençler üzerinde oluşturduğu baskı, romanda üzerinde durulan en temel noktalardır. Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat romanında orta sınıf ailelerinin hayatlarının anlatıldığı görülür. Görücü usulü ile evliliği sert bir dille tenkit eden roman, aslında insanların derin ruh tahlillerinin yapıldığı bir gelenek-görenek/örf ve âdet romanıdır. Roman genel olarak insan şahsiyetine, hürriyete ve tabiata aykırı olan eski örf ve âdetlerin, bireyleri ve toplumu felakete sürükleyişini anlatır. Bu nedenle değişmez gibi algılanan birtakım değerlerin de sorgulanabileceği mesajını verir. Toplumun düşünce yapısını tüm gerçekleri ile gözler önüne sermeye çalışan yazar, aşk duygusunu kullanır ve anlatı boyunca “aşk”ın devrin kurallarına göre kurgulandığı görülür. Ayrıca romanda eser aracılığı ile toplumu eğitme çabası ve toplumsal fayda ön planda tutulur. Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat romanında entrik kurguyu oluşturan ve çatışmayı sağlayan değerler, “KORA şeması”yla tablolaştırılmıştır. Böylece romanın yapısını oluşturan zaman, mekân, olay örgüsü, bakış açısı ve karakterler hakkında bilgi verildikten sonra romanın arka planında verilmek istenen ülkü (tematik) değerler ve karşı değerler çalışmada sunulmuştur. Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat, one of the first examples of the novel genre in the Turkish literature, is a novel that is frequently discussed in the Tanzimat period, in which two young people in love are driven to depression and death by the effects of old traditions and customs. The consequences of the arranged marriage which emerged as a social problem of the eras and pressure that the families created on young people are the most fundamental points of the novel. The novel ...