Yüzyıllar Sonra Topkapı Sarayında Ortaya Çıkarılan Ejder-Sîmurg Karşılaşması Üzerine

• Main Author: DOĞANAY, Aziz
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı İktisadi İşletmesi 2021
• Subjects: Topkapı Sarayı,Has Oda,Şah Kulu,Saz yolu,Kalem işi,Duvar resmi,Simurg,Zümrüdüanka,Ejder,İktidar sembolleri.; Sultan; Kalan; Kulu; ejder
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/msdergisi/issue/66407/1023912

Öz Topkapı Sarayı Mukaddes Emanetler Dairesi dış revaklarında gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sırasında ortayaçıkan saz üslûbu ile işlenmiş kalem işi bezemeleri hakkında görüşümüzün sorulması üzerine, 18 Ağustos 2020 tarihindeMillî Saraylar Restorasyon Daire Başkanı ve bazı restorasyon çalışanlarıyla birlikte yerinde incelemelerde bulunduk. KanunîSultan Süleyman zamanında saray ser-nakkaşı Şah Kulu tarafından resmedilmiş olduğunu sandığımız sîmurg-ejderkarşılaşması, Revan Köşkü’nün inşa edilmesinden sonra Revan Köşkü ile Has Oda arasında kalan hanayın üzerinin tonozlaörtülmesiyle sıva altında kalmış olup restorasyon çalışmaları sırasında gün yüzüne çıkartılmıştır.Kanunî Sultan Süleyman devri saray nakkaşlarından Şah Kulu tarafından resmedildiğini düşündüğümüz bu tasvirlerin,çağlar boyu çok farklı tezahürlerini gördüğümüz çift unsurlu iktidar sembollerinin şaşırtıcı bir örneği olduğunusöyleyebiliriz. Sarayın karaya bakan bir ucunda yer alan müsenna kitâbeli ve çifte kuleli taçkapı, cihan hâkimiyetini temsilederken; denize bakan diğer ucundaki Has Oda revakında yer alan ejder ve sîmurg tasvirleri, gök ve yer-su unsurlarıylailişkilendirilerek Uzak Doğu’ya bağlanan bereketi ve kuşatıcılığı temsil etmektedir diyebiliriz.Bu çalışmada, sıva üzerinde görülen ejder-sîmurg karşılaşması figürleri üzerine hazırladığımız rapordan hareketlekonu üzerindeki düşüncelerimizi etraflıca paylaşmaya çalışacağız. Abstract We were asked for our opinion on the saz-style wall paintings that emerged during the restoration work carried outin the outer cloisters of the Topkapı Palace Sacred Relics Department. Thereupon, on 18 August 2020, we conducted onsiteinspections with the Head of the National Palaces Restoration Department and some restoration workers. Accordingto our opinion, during the reign of Suleiman the Magnificent, the simurg-dragon encounter, which was painted by ShahKulu, the head of the palace’s workshop, was covered after the construction of Revan Mansion. The paintings, which remainedunder plaster after the vaulting of the inn between the Revan Mansion and the Privy Room, were unearthed duringthe restoration work.We can say that these depictions, which we think were painted by Shah Kulu, one of the palace miniaturists of the reignof Suleiman the Magnificent, are an astonishing example of the dual-element symbols of power that we have seen in verydifferent manifestations throughout the ages. While the double towered portal with a musenna epitaph, located at one endof the palace facing the land, represents the domination of the world; we can say that the dragon and simurg depictions inthe Privy Room portico at the other end facing the sea represent fertility and envelopment that connects to the Far East bybeing associated with the elements of sky and earth-water.In this paper, we will try to share our thoughts on the subject in detail, based on the report we prepared on the dragon-simurg encounter figures on the plaster.