Ankara Kalesi’nin Bir Bölgesindeki Andezit Taşlarının Bozulma Sorunları: Gençkapı Bölgesi

• Main Author: Tokmak, Musa
• Format: Text
• Language: unknown
• Published: figshare 2020
• Subjects: 210102 Archaeological Science; FOS History and archaeology; Ön; Tundra
• Online Access: https://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.13480062.v1; https://figshare.com/articles/journal_contribution/Ankara_Kalesi_nin_Bir_B_lgesindeki_Andezit_Ta_lar_n_n_Bozulma_Sorunlar_Gen_kap_B_lgesi/13480062/1

Yapı taşı malzeme bozulmaları kimyasal, fiziksel, mekaniksel ve biyolojik sebeplerden olabilmektedir. Taşın dış yüzeyinden başlayıp iç yüzeye doğru ilerleyen bozulma kimi zaman iç yüzeyden dış yüzeye doğruda olmakta-dır.Taşın kendi yapısından kaynaklanan gözeneklilik yapısı, gözeneklilik ağlarının bir birleri ile ilişkisi, ortamın sıcaklığı, atmosferik kirlenmeler gibi birçok faktör taşın bozulmasında etkilidir (Croci, 1998). Nemli ve sıcak havalarda kim-yasal bozulma ön planda olup soğuk bozulma hızlıdır ve kurak havalarda fiziksel bozulma daha etkili olup taşlardaki bozulma hızı daha yavaştır.Kayaçları oluşturan ögelerin eriyerek kimyasal bileşimlerinin değişmesi sonucu taşlarda gözlemlenen parçalanma, ufalanma ve ayrışmadır. Kimyasal bozulmanın en önemli faktörü atmosferik kirlilik, nem ve ısıdır. Kimyasal bozulma taşların mineral yapısında bozulmalardan olmaktadır. Kimyasal ayrışmada hidratasyon ve hidroliz, redüksiyon, çözünme (indirgeme) ve biyolojik-kimyasal değişimler söz konusudur.Taşın kendi yapısından veya çevredeki malzemelerin etkisi ile taş yüzeylerde suyunda etkisi ile taşlarda tuzlanma meydana gelebilmekte ve bu tuzlar özellikle nemli bölgelerde kimyasal bozulmalara sebep olmaktadır. En önemli tuzlar alkali ve toprak alkali sülfat, karbonat, nitrat ve klorürlerdir. Taş yüzeyde ve yüzeyin altında biriken tuzlar kimi zaman taşlarda kabuklanma ve tabakalaşma meydana getirebilmektedir (Torraca, 1988). Gece ve gündüz farkının çok olduğu özellikle çöl, karasal, step, tundra iklimlerde fiziksel bozulma görülmektedir. Taş gözeneklerinin içerisine yerleşmiş olan tuz ve suların fiziksel olarak hacimlerinin genişlemesi taşlarda çatlaklara sebep olmakta ve bu çatlaklar zamanla taşlarda mekaniksel bozulmalar meyda-na getirebilmektedir.Taşları meydana getiren minerallerin hacimleri ısı farkın-dan dolayı genleşir ve büzüşür. ANAHTAR KELİMELER: stone deterioration,salt,decay,stone deterioration patterns, glossary, crack, fissures, alteration,deformation,blistering, bursting, delimanation,