Dindarlık Tipolojilerini Belirleme Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması -Gazali'nin Anlayışına Göre-

• Main Author: Topuz, İlhan
• Format: Text
• Language: Turkish
• Published: Zenodo 2011
• Subjects: İnançsızlık; Aldatıcı/Gösterişçi Dindarlık; Taklidi Dindarlık; Tahkiki Dindarlık; Zevk Alınan Dindarlık; Disbelief; Deceptive Religiosity; İmitative Religiosity; Investigative Religiosity And Pleased Religiosity; Alabama; Bak; Harran; Kay; ejder
• Online Access: https://dx.doi.org/10.5281/zenodo.3344306; https://zenodo.org/record/3344306

Gazali, dini tutum ve davranışlar ile ilgili yorumlarında, insanların dini inanç ve değerlere karşı üç değişik tutum geliştirebileceklerini ve bu tutumların da beş değişik dindarlık anlayışını oluşturacağını ileri sürmektedir. Bunlar; inançsızlık, aldatıcı/gösterişçi dindarlık, taklidi dindarlık, tahkiki dindarlık ve zevk alınan dindarlıktır. Bu çalışmada, Gazali'nin ifade ettiği boyutları ölçebilen bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Ölçek 55 maddeden oluşan, likert tipi bir ölçektir. Dini gelişim Seviyeleri Ölçeği, tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 336 kişiden elde edilen veriler üzerinde yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için faktör analizi yapılmıştır. Güvenirlik çalışması, iç tutarlık katsayı (Cronbach alpha) değerleri hesaplanarak yapılmış ve ölçeğin iç tutarlık katsayısı α=0.80 bulunmuştur. Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına ilişkin bulgular, ölçeğin geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir. A Scale for Determining Religious Tipologies: Development, Validity and Reliability -In the Respect of al-Ghazali- Al-Ghazali, in his comments on religion, claims that people can develop three different attitudes towards the religion and, as a result of these attitudes, five different religiosity can emerge. Namely, disbelief, deceptive religiosity, imitative religiosity, investigative religiosity and pleased religiosity. In this study, developing a scale was proposed to measure different dimensions of religiosity, expressed by al-Ghazali. The Scale is composed of 55 items and it's a Likert type scale. The scale was applied on 336 persons selected by random technique among people for validity and reliability. Factor analysis was done to determine construct validity of the scale. Cronbach's alpha was computed for reliability analysis. The reliability coefficient of the scale was found α=0.80. Findings about reliability and validity of the scale indicated that the scale was a valid and reliable instrument. https://www.marife.org/marife/article/view/610 : Atıf / Cite as: Topuz, İlhan. "Dindarlık Tipolojilerini Belirleme Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması -Gazali'nin Anlayışına Göre-". Marife 11/3 (2011): 175-189. https://doi.org/10.5281/zenodo.3344306. : {"references": ["Alt\u0131nta\u015f, Ramazan, \"Baz\u0131 Dindarl\u0131k Tipolojelerine Ele\u015ftirel Bir Yakla\u015f\u0131m: Mevl\u00e2na \u00d6rne\u011fi\", Uluslararas\u0131 Mevlana Ve Mevlevilik Sempozyumu Bildirileri, Harran \u00dcniversitesi. \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi, 2007, \u015eanl\u0131urfa.", "Apayd\u0131n, Halil, \u00dcniversite \u00d6\u011frencilerinin Dini Yasaklarla \u0130lgili Tutumlar\u0131 (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi)\", Ondokuz May\u0131s \u00dcniversitesi, Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, Samsun, 1996.", "Arslan, Mustafa, \"Pop\u00fcler Dindarl\u0131k \u00d6l\u00e7e\u011finin Geli\u015ftirilmesi: Ge\u00e7erlik ve G\u00fcvenirlik \u00c7al\u0131\u015fmas\u0131\", Dinbilimleri Akademik Ara\u015ft\u0131rma Dergisi, III, Say\u0131 1, 2003, ss. 97-116.", "Erkus, Adnan, Psikometri \u00dczerine Yaz\u0131lar, Ankara: TPD Yay\u0131nlar\u0131, 2003.", "E\u015fer, Hatice, \u00dcniversite \u00d6\u011frencilerinde Dini \u0130nan\u00e7 ve Benlik Sayg\u0131s\u0131 \u0130li\u015fkisi (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi)\", Uluda\u011f \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, Bursa, 2005.", "F\u0131rat, Erdo\u011fan, \u00dcniversite \u00d6\u011frencilerinde Allah \u0130nanc\u0131 ve Din Duygusu (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Doktora Tezi), Ankara, Ankara \u00dcniversitesi \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi, 1977.", "Gazali, \u0130hyau 'Ulumi'd \u2013 Din (\u00c7ev. Ahmet Serdaro\u011flu), I, II, III, IV, Bedir Yay\u0131nevi, \u0130stanbul, 1975.", "Gazali, El-Erbain Fi-Usuliddin (Dinde K\u0131rk Esas, \u00c7ev. H. S. Erdo\u011fan), Hisar Yay\u0131nevi, \u0130stanbul, 1990.", "Gazali, Mearic\u00fc'l-Kuds (Hakikat Bilgisine Y\u00fckseli\u015f, \u00c7ev. S. \u00d6zburun), \u0130nsan Yay\u0131nevi, \u0130st.,1998.", "Gazali, M\u00fcka\u015fefet\u00fc'l-Kul\u00fcb (Kalplerin Ke\u015ffi, \u00c7ev. H\u00fcseyin S. Erdo\u011fan), Hisar Yay\u0131nevi, \u0130stanbul.", "Hill, Peter C. & Hood, Ralp W., Measures of Religiosity, Religious Education Press, Birmingham, Alabama,1999.", "H\u00f6kelekli, Hayati, Ergenlik \u00c7a\u011f\u0131 Gen\u00e7lerinin Dini Geli\u015fimi (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Doktora Tezi), Uluda\u011f \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, Bursa, 1983.", "H\u00f6kelekli, Hayati, Din Psikolojisi, D\u0130A, Ankara, 1996.", "Karaca, Faruk, \"Din Psikolojisinde Metot Sorunu ve Bir Dindarl\u0131k \u00d6l\u00e7e\u011finin T\u00fcrk Toplumuna Standardizasyonu\", EKEV Akademi Dergisi, Cilt 3, S. 1, 2001.", "Kala, Ali, 18 \u2013 25 Yas Grubu Gen\u00e7lerin Dini Tutum ve Davran\u0131slar\u0131 (K\u00fcrt\u00fcl Kasabas\u0131 \u00d6rne\u011fi) (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi)\", Erciyes \u00dcniversitesi, Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, Kayseri, 2006.", "Kay\u0131kl\u0131k, Hasan, Dini ya\u015fay\u0131\u015f Bi\u00e7imleri : Psikolojik Temelleri A\u00e7\u0131s\u0131ndan bir De\u011ferlendirme (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Doktora Tezi), Dokuz Eyl\u00fcl \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, \u0130zmir, 2000.", "K\u0131lavuz, M. Akif, \"Ya\u015flanma S\u00fcrecinin Dini Geli\u015fime Etkileri\", Uluda\u011f \u00dcniversitesi \u0130lahiyat Fa\u00fcltesi Dergisi, Cilt XIV, Say\u0131 2, 2005, ss. 97-112.", "Ko\u015fta\u015f, M\u00fcnir, \u00dcniversite \u00d6\u011frencilerinde Dine Bak\u0131\u015f, TDV. Yay\u0131nlar\u0131, 1995.", "K\u00f6kta\u015f, M. Emin, T\u00fcrkiye'de Dini Hayat, \u0130stanbul, \u0130\u015faret Yay\u0131nevi, 1993.", "Okumu\u015f, Ejder, \"G\u00f6steri\u015f\u00e7i Dindarl\u0131k\", Dinbilimleri Akademik Ara\u015ft\u0131rma Dergisi, VI, 2006, 2.", "Osmano\u011flu, Cemil, Basamak Teorileri A\u00e7\u0131s\u0131ndan Dini Geli\u015fim, \u0130nan\u00e7 Geli\u015fimi ve Egitimi (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi), Marmara \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, \u0130stanbul,2007.", "\u00d6zdemir, Baksen, 13\u201320 Ya\u015flar\u0131 Aras\u0131nda Din\u00ee Geli\u015fim Ve E\u011fitimi ( James W.Fowler 'In \u0130nan\u00e7 Geli\u015fimi Teorisi Ba\u011flam\u0131nda Bir Ara\u015ft\u0131rma ) (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi)\", Marmara \u00dcniversitesi, Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, \u0130stanbul, 2008.", "Pargament, K. I., \"Of Means & Ends : Religion & The Search For Significance\", JSSR, 1992, ss. 201-229.", "Sava\u015f\u0131r, I\u015f\u0131k, \"\u00d6l\u00e7ek Uyarlamas\u0131ndaki Sorunlar ve \u00c7\u00f6z\u00fcm Yollar\u0131\", T\u00fcrk Psikologlar\u0131 Derne\u011fi, Ankara, 1994.", "S\u00fcnb\u00fcl, Seda Deniz, Farkl\u0131 Likert Tipi \u00d6l\u00e7ek Geli\u015ftirme Teknikleri \u0130le Geli\u015ftirilen Tutum \u00d6l\u00e7eklerinin Psikometrik \u00d6zelliklerinin Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi, Mersin \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, Mersin, 2006.", "Tezba\u015faran, A. Ata, Likert Tipi \u00d6l\u00e7ek Geli\u015ftirme Klavuzu, TPD, Ankara, 1994.", "Ulvi Mehmeto\u011flu, Ali, \"James W. Fowler ve \u0130nan\u00e7 Geli\u015fim Teorisi\", \u00c7ukurova \u00dcniversitesi \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi Dergisi, 6 (1), 2006, ss. 117-139.", "Yaparel, Recep, Yirmi-K\u0131rk Ya\u015flar Aras\u0131 Ki\u015filerde Dini Hayat \u0130le Psiko-sosyal Uyum Aras\u0131ndaki \u0130li\u015fki \u00dczerine Bir Ara\u015ft\u0131rma (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Doktora Tezi), Ankara \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc Ankara, 1987.", "Yap\u0131c\u0131, As\u0131m, \"Dini Ya\u015fay\u0131\u015f\u0131n Farkl\u0131 G\u00f6r\u00fcnt\u00fcleri ve Dogmatik Dindarl\u0131k\", \u00c7ukurova \u00dcniversitesi \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi Dergisi, Cilt 2, Say\u0131 2, 2002.", "Yap\u0131c\u0131, As\u0131m, \"Yeni Bir Dindarl\u0131k \u00d6l\u00e7e\u011fi ve \u00dcniversiteli Gen\u00e7lerin Dinin Etkisini Hissetme D\u00fczeyi:\u00c7ukurova \u00dcniversitesi \u00d6rne\u011fi\", \u00c7ukurova \u00dcniversitesi \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi Dergisi, 6 (1), 2006, ss. 65-115.", "Y\u0131ld\u0131z, Murat, Dini Hayat ile \u00d6l\u00fcm Kayg\u0131s\u0131 Aras\u0131ndaki \u0130li\u015fki \u00dczerine Bir Ara\u015ft\u0131rma (Yay\u0131nlanmam\u0131\u015f Doktora Tezi), Dokuz Eyl\u00fcl \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc, \u0130zmir, 1998."]}