Το Herbarium Macedonicum του Δημητρίου Ζαγανιάρη στο TAU: Ταξινομικός προσδιορισμός και ψηφιοποίηση δειγμάτων

• Main Author: Σιάρακα, Κωνσταντίνα Ζήση
• Format: Text
• Language: Greek
• Published: Aristotle University of Thessaloniki 2019
• Subjects: Ερμπάριο Τμήματος Βιολογίας; Ιστορικές Βοτανικές Συλλογές; Δημήτριος Ζαγανιάρης; Herbarium TAU; Historical Botanical Collections; Herbarium Macedonicum; Polygonum viviparum
• Online Access: https://dx.doi.org/10.26262/heal.auth.ir.305826; https://ikee.lib.auth.gr/record/305826

Το Herbarium του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (TAU) φιλοξενεί περίπου 50.000 δείγματα. Το μεγαλύτερο μέρος των δειγμάτων αυτών έχει συλλεχθεί από την Ελλάδα από Έλληνες και άλλους Ευρωπαίους ερευνητές. Τα δείγματα του ιστορικού τμήματος είναι περίπου 6000 και χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα έως το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι κύριοι συλλέκτες των δειγμάτων του ιστορικού τμήματος είναι οι Theodor Hermann von Heldreich, Joseph Sartori, Θεόδωρος Ορφανίδης, Βασίλειος Τούντας και ο Δημήτριος Ζαγανιάρης. Ο Έλληνας βοτανικός Δημήτριος Ζαγανιάρης γεννήθηκε το 1900, ταξίδεψε σε πολλά μέρη της Ελλάδας και πραγματοποίησε αρκετές βοτανικές συλλογές. Μέχρι το θάνατό του το 1940 δημοσίευσε αρκετές χλωριδικές μελέτες. Το πιο γνωστό του έργο είναι το Herbarium Macedonicum (1938-1940), το οποίο αποτελείται από τέσσερις τόμους και περιέχει 4000 είδη από διάφορες περιοχές της Μακεδονίας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι ανάδειξη των βοτανικών συλλογών του Δ. Ζαγανιάρη εστιάζοντας κυρίως στα δείγματα που είχαν συλλεχθεί από τη Μακεδονία. Βρέθηκαν 3.322 δείγματα του Δ. Ζαγανιάρη, τα οποία ανήκουν σε 120 οικογένειες. Τα περισσότερα δείγματα (3.196) έχουν συλλεχθεί από την Ελλάδα, αλλά υπάρχουν και δείγματα που προέρχονται από άλλες χώρες (126). Τα δεδομένα των δειγμάτων καταγράφηκαν ηλεκτρονικά και η ονοματολογία 27 οικογενειών επικαιροποιήθηκε. Βρέθηκαν 1679 δείγματα που είχαν συλλεχθεί από περιοχές της Μακεδονίας, τα οποία και επεξεργάστηκαν περεταίρω. Επικαιροποιήθηκε η ονοματολογία σε επίπεδο είδους και υποείδους σε 1508 δείγματα τα οποία ανήκουν σε 1247 taxa. Η γεωαναφορά υπέδειξε ότι 98 taxa πιθανόν έχουν ευρύτερη εξάπλωση από την έως σήμερα γνωστή. Επιβεβαιώθηκε ο ταξινομικός προσδιορισμός σε 44 taxa και επικαιροποιήθηκε σε 13, τα οποία και φωτογραφήθηκαν. Ο ταξινομικός προσδιορισμός τεκμηρίωσε την παρουσία της Persicaria vivipara (L.) Ronse Decr (Syn: Polygonum viviparum L. στην Ελλάδα. Επίσης διαπιστώθηκε ότι η εξάπλωση της Rhodalsine geniculata (Poir.) F.N. Williams είναι ευρύτερη της έως τώρα γνωστής : The Herbarium of the School of Biology of the Aristotle University of Thessaloniki (TAU) holds about 50,000 specimens. Most of these specimens have been collected in Greece from Greek and other European researchers. The historical section counts more than 6,000 specimens dating back from the early 19th century until the first half of the 20th century, before the Second World War. The main collectors of the historical section are Theodor Hermann von Heldreich, Joseph Sartori, Theodoros Orphanides, Vassilios Tountas and Dimitrios Zaganiaris. The Greek Botanist Dimitrios Zaganiaris was born in 1900 in Athens. He traveled around Greece and made several botanical collections. Until his death in 1940 he published several floristic studies. His most famous work is the Herbarium Macedonicum (1938-1940), a four-volume record of 4,000 taxa collected from various localities of Macedonia. The aim of this work is to record the botanical collections of D. Zaganiaris, mainly focusing on specimens collected from Macedonia. 3,322 Zaganiaris’ samples are deposited in TAU, belonging to 120 families. Most of them (3,196) were collected from Greece, but there are also specimens originating from other countries (126). Their data were transcribed electronically and the nomenclature of 27 families was updated. We found 1679 specimens collected from regions of Macedonia that were set for further processing. The nomenclature was updated for 1508 specimens, at the specific and subspecific level, which belong to 1247 taxa. Their georeference indicated that the distribution of 98 taxa may be wider than the to-date known. The taxonomic identification was confirmed in 44 taxa and updated in 13 taxa. For these taxa high resolution images were produced. The taxonomic identification confirmed the presence in Greece of Persicaria vivipara (L.) Ronse Decr (Syn: Polygonum viviparum L.). Moreover, it has been ascertained that the distribution range of Rhodalsine geniculata (Poir.) F.N. Williams (Syn: Alsine procumbens Frenzl), is wider than the to-date known