Süperkritik akışkan ortamında kiral hidroksi ketonların sentezi

• Main Author: Çelebi, Nuray
• Other Authors: Yıldız, Nuray
• Format: Doctoral or Postdoctoral Thesis
• Language: Turkish
• Published: Fen Bilimleri Enstitüsü 2007
• Subjects: BİLİM; Kimya; Antarc*; Antarctica
• Online Access: https://hdl.handle.net/20.500.12575/34590

Bu çalışmada, farmasötik endüstrisi için potansiyel öneme sahip kiral hidroksi ketonlardan 6-hidroksi-3-metoksisiklo-2-hekzen-1-on ve benzoinin lipaz enzimi kullanılarak süperkritik karbon dioksit (SCCO2) tepkime ortamında sentezi ilk kez araştırılmıştır. Enantiyomerik aşırılığa, ortam basıncı (70-150 bar), sıcaklığı (35-45 °C), pH (5-9) ve ortamdaki organik çözücülerin (Dimetil sülfoksit (DMSO), Aseton, N,N-Dimetilformamit (DMF), Tetrahidrofuran (THF), Asetonitril, n-Hekzan, Siklohekzan) etkileri incelenmiştir. Benzoinin süperkritik akışkan ortamında sentezinde 10 ticari lipazın (Porcine pancreas, Candida antarctica, Rizopus arrhizus, Pseudomonas cepacia, Aspergillus, Rhizopus niveus, Hog pancreas, Pseudomonas fluorescens, Mucor Miehei, Candida cylindracea) taraması yapılmıştır. İncelenen on adet lipazdan sadece dört tanesi (Porcine pancreas, Candida antarctica, Candida cylindracea, Aspergillus) ile ürün dönüşümü sağlanabildiği ince tabaka kromatografisi (TLC) ile belirlenmiştir. Porcine pancreas ve Candida antarctica lipazı ile S-benzoin, Candida cylindracea (CCL) ve Aspergillus lipazları kullanıldığında ise R-benzoin enantiyomerik aşırılıkta elde edilmiştir. En yüksek enantiyomerik aşırılık (ee) Candida cylindracea lipazı ile elde edildiğinden işletim parametrelerinin enantiyomerik aşırılığa etkisi Candida cylindracea lipazı kullanılarak araştırılmıştır. 70 bar basınçta sıcaklık arttıkça enantiyomerik aşırılığın değişmediği, 80 ve 90 bar basınçta ise sıcaklık ile azaldığı görülmüştür. 35 ºC ve 40 ºC’de basınç arttıkça 90 bar’a kadar enantiyomerik aşırılık artmış, 90 bar’dan sonra ise kritik noktadan uzaklaşılması ile azaldığı görülmüştür. 45 ºC’de ise basınçla azaldığı belirlenmiştir.Benzoin sentezinde en uygun deney koşullarını belirlemek için Yanıt Yüzey Yöntemi (RSM, Design Expert 6) kullanılmıştır. Benzoinin enantiyomerik aşırılıkta üretimini etkileyen parametrelerden pH, sıcaklık ve basınç için RSM ile deney koşulları tasarlanmış ve deneyler gerçekleştirilmiştir. Modelden elde edilen optimizasyon ...