Alfabeti i Pashko Vases

• Main Author: Osmani , Tomor
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Albanian
• Published: INSTITUTI I GJUHËSISË DHE LETËRSISË 2023
• Subjects: sami
• Online Access: https://albanica.al/studime_filologjike/article/view/2842

Në këtë kumtesë jemi përpjekur. që krahas përshkrimit të alfabetit të Pashko Vasës, të vëmë në dukje edhe rolin që ka luajtur ky në rrugën e kriiimit të alfabetit të shqipes së sotme. Disa çështje që trajtojmë. ndoshta duan një argumentim më të hollë- sishëm. poi· në caqet e nië kumtese. s’mund të bëhet një gjë e tillë. Alfabetin e Pashko Vasës e kemi nxjerrë nga vepra: «L’alphabet latin appliqué a la langue albanaise» (Alfabeti latin i përshtatur për gjuhën shqipe) e vitit 1878 dhe nga vepra --Grammaire albanaise» (Gramatika shqine) e vitit 1887 1. Pashko Vasa jetoi dhe punoi në shek. XIX. kur patriotët shqiptarë filluan të omanizoheshin. kur ashpërsohet gjithnjë e më shumë lufta në mes të popullit shaiptar dhe forca ve pushtuese. si pasojë e rritjes së for- cave të rei a ekonomiko-shoqërore. Deri në fund të shek. XIX populli shqiptar nuk kishte një alfabet të përbashkët. Armiotë e iashtëm dhe të brendshëm këtë e nuhatnin edhe për të realizuar sa më mirë qëllimet e tyre ekspansioniste. kërkonin që në bazën e alfabetit të ardhshëm të shqipes të ishte ai grek ose turko-arab. Kurse të tjerë luftonin për alfabetin latin1 2 3. Caktimi i një alfabeti të vetëm për të gjithë shqiptarët shtrohej si një nevojë e dorës së narë. Për t’i dhënë fund kësaj çështjeie. u bënë përpiekje që në dhjetëvje- çarin e dvtë të gjysmës së dvtë të shek. XIX më 18643 dhe më vonë më 1877. Vetëm dy viet më vonë. më 1879. patriotët Jani Vreto. Pashko Vasa. Sami Frashëri. Hoxha Tahsini e të tierë. në një mbledhje të tyre. shtruan çështjen e zgjidhjes së alfabetit të përbashkët të gjuhës shqipe.